Wat is er aan de hand in Cuba?

De 10 miljoen inwoners van het Cuba zaten sinds  vorige vrijdag bijna voortdurend zonder stroom door een storing in de belangrijkste thermo-elektrische centrale van het land, waardoor het netwerk volledig stil kwam te liggen. Het ganse eiland werd in duisternis gehuld.

Pas na drie dagen kwam de stroomvoorziening weer min of meer op gang, voornamelijk in de hoofdstad. Maar ondertussen kreeg het eiland ook te maken met orkaan Oscar. Die kwam zondagavond aan land met windsnelheden van meer dan 120 kilometer per uur. Bomen en elektriciteitskabels werden omver geblazen, daken van de huizen gerukt.  De golven langs de kust kwamen tot wel vier meter hoog. Zware regenval, op sommige plekken meer dan 254 milimeter, veroorzaakte aardverschuivingen en overstromingen in het oosten van het land. De schade wordt momenteel nog opgemeten, maar er vielen zeker al 6 doden, dit doordat de waterbom dorpen in het Sierra Maestra gebergte volledig deed verzakken. Een ongeziene situatie.

De stroomvoorziening is nog verre van stabiel, ook omdat het herstel heel complex is en bij wijze van spreken één omgevallen elektriciteitspaal terug problemen op grote schaal kan leveren. Bovendien loopt het orkaanseizoen nog tot november . De Cubanen houden hun hart vast,  vooruitkijkend op de zoveelste beproeving van hun opmerkelijke veerkracht.

Wat zijn de oorzaken van de blackout?
Waarom is Cuba’s stroomvoorziening van zo’n slechte kwaliteit, zul je je afvragen? Achter dit deficit, zit een kluwen van oorzaken die elkaar versterken. Het is die perfecte storm die Cuba in de grootste crisis sinds 30 jaar heeft gebracht.

De blokkade vanuit de VS

De eerste en belangrijkste factor die alles in gang zet is de economische, financiële en handelsblokkade opgelegd door de VS. Die zorgt ervoor dat het eiland al vele decennia geen normale economische ontwikkeling kent.

Europese landen en bedrijven, maar ook die van het Globale Zuiden zijn in feite verplicht die VS-blokkadewetgeving te volgen. Dit omdat ze anders grote boetes vanuit de VS-overheid of represailles van VS-aandeelhouders van hun bedrijf krijgen. De VS en haar dollar domineren nu eenmaal nog steeds de mondiale economische en financiële markt en VS multinationals hebben hun tentakels in bedrijven wereldwijd.

Sinds voormalig VS president Trump in de laatste dagen van zijn vorige termijn Cuba opnieuw op de VS-lijst van landen die het terrorisme sponsoren zette, is bovendien geen enkele normale internationale financiële transactie mogelijk.

Door die blokkade is er dus al jaren een chronisch tekort aan harde deviezen om investeringen te doen in de verschillende sectoren van de samenleving. De kwaliteit van de gezondheidszorg staat bijvoorbeeld enorm onder druk door tekorten aan geneesmiddelen en verzorgingsmateriaal. Maar ook de broodnodige vernieuwingen aan de infrastructuur voor stroomproductie en -vervoer kunnen niet  doorgevoerd worden.  Enkel een beperkt onderhoud van de zeer verouderde installaties is betaalbaar

Het brandstoftekort

De elektriciteit op Cuba wordt opgewekt door acht verouderde thermo-elektrische centrales, en door verschillende voor de Cubaanse kust drijvende krachtcentrales die van Turkse bedrijven zijn geleased. De elektriciteit van al die centrales wordt opgewekt met brandstof, die Cuba niet zelf beschikt maar moet importeren. Met deviezen dat ze dus amper heeft.

Stroomstoringen veroorzaakt door brandstoftekorten kwamen al vaker voor op het eiland. Tot voor enkele jaren kon Cuba genieten van voordelige handelsovereenkomsten met olieproducent Venezuela. Maar die vielen weg toen ook dat land vanaf 2014 een reeks sancties opgelegd kreeg door de VS regering. Dus ook de VS sancties opgelegd aan haar energieleveranciers schaden Cuba .  Sindsdien is de brandstoftoelevering precair en zijn er af en toe tekorten, maar een volledige blackout dateert van september 2022, na een passage van zoveelste orkaan.

De klimaatcrisis

Als klap op de vuurpijl konden omwille van zwaar weer een aantal bevoorradingsschepen met petroleum niet uitvaren en was vorige week door de regering al aangekondigd dat het een paar dagen ging duren om voldoende stroom te kunnen voorzien. Cuba bevindt zich nog tot november temidden het orkaanseizoen en slecht weer op de Caribische wateren brengt aanlevering in gedrang. Die aanlevering die gepland en betaald  was, maar niet kon doorgaan, was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen.  Cuba heeft geen enkele marge als het op energievoorziening aankomt.

Hoe pakt de overheid de complexe situatie dan aan?

Om de noodtoestand het hoofd te bieden, kondigde de regering de opschorting af van alle niet-essentiële activiteiten. Scholen, restaurants en administraties gingen dicht, alleen ziekenhuizen en voedingswinkels met bederfelijke producten zijn nog open. Ziekenhuizen en andere vitale sectoren werken op noodgeneratoren.

Intussen wordt in Cuba hard gewerkt om de elektriciteitsproductie en toevoer te herstellen. De bevolking wordt constant en tot in detail op de hoogte gehouden van de vorderingen en tegenslagen bij dat werk, door mensen op het terrein en via de sociale media. Er worden gaarkeukens georganiseerd om mensen, die in de problemen zitten omdat het voedsel bederft, aan warme maaltijden te helpen. Ook tijdens de zoveelste beproeving, slaan Cubanen de handen in elkaar, met een hartverwarmende solidariteit.

Maar de inspanningen van de overheid om de situatie de herstellen is als dweilen met de kraan open zolang de noodzakelijke grote investeringen niet kunnen gebeuren. De ontevredenheid onder de Cubanen is daarom erg groot, en wordt nog aangepord door de geruchtenmolen, en door al wie  Cuba’s unieke socialistische maatschappij liever ziet verdwijnen.

Weredwijd verzet tegen de blokkade opdrijven

De noodtoestand kan maar structureel aangepakt worden als de VS-blokkade wordt opgeheven. En daarvoor sprak de ganse internationale gemeenschap zich  al meermaals positief uit. Volgende week 30 oktober zal opnieuw massaal tegen de VS-blokkade gestemd worden in de Algemene Vergadering van de VN. Dit al voor de 32ste keer.

Wij vragen dat België en de EU opnieuw de unilateraal opgelegde sancties tegen Cuba krachtig veroordelen, als duidelijk signaal naar de VS. En dat het niet bij woorden blijft, maar dat die in daden worden omgezet.

Wat kun jij doen?

Steun Cuba materieel: we starten samen met Cuba Coopération een noodhulpcampagne om zonnepanelen voor Cuba aan te kopen en te verschepen. Stuur jouw gift naar Globalize Solidarity vzw rekeningnummer met als mededeling: ‘zonnepanelen’ [opgelet: niét ‘Cuba’ vermelden!]

Kom naar de solidariteitsactie van de Belgische Coordinatie voor de Opheffing van de Blokkade op 29 oktober om 17u aan het muntplein.

Lees meer: https://lavamedia.be/zestig-jaar-verstikking-door-de-vs-maar-cuba-zet-door/