De voorbije vier jaar heeft de regering Trump de VS-blokkade tegen Cuba stelselmatig verstrengd. De blokkade is een regime van financiële, commerciële en economische sancties, dat Cuba’s regering onder druk wil zetten om interne politieke veranderingen door te voeren. Met weinig succes.

De blokkade hakt er hard in. De agressieve maatregelen richtten zich tegen de belangrijkste economische sectoren van Cuba. Landen als Brazilië, Bolivië en Ecuador werden onder druk gezet om de medische dienstverlening vanuit Cuba – een belangrijke inkomstenbron voor het eiland – stop te zetten. Toerisme naar het eiland werd zo goed als verboden. De remesas (geldtransfers van Cubaanse emigranten in de VS naar hun thuisland) werden teruggeschroefd. De VS-blokkade is sinds president Bush niet meer zo streng geweest. In de context van de coronapandemie weegt alles dubbel zo hard.

Trumps beleid betekende een breuk met de houding van de regering Obama, die aanstuurde op een normalisering van de relaties tussen beide landen. Nu wordt met verwachting uitgekeken naar de houding van de VS onder president Biden. Zal hij de blokkade versoepelen?187 stemmen tégen blokkadeOp 23 juni, om 10 uur plaatselijke tijd, zal in New York de Algemene Vergadering van de VN naar verwachting opnieuw een resolutie aannemen die de VS-blokkade tegen Cuba veroordeelt. De stemming was aanvankelijk gepland voor afgelopen najaar. Ze werd eerst uitgesteld tot mei, nu naar het begin van de zomer.

De Algemene Vergadering stemt sinds 1992 jaarlijks over een resolutie betreffende “de noodzaak om een einde te maken aan het economische, commerciële en financiële embargo dat de Verenigde Staten van Amerika hebben opgelegd aan Cuba”. De eerste keer kreeg de resolutie steun van 59 landen, er waren 3 tegenstemmen en 71 onthoudingen. Sindsdien is het aantal stemmen ten gunste van Cuba gestaag toegenomen. Toen het document in 2019 voor het laatst ter stemming werd voorgelegd, stemden 187 landen voor Cuba. De Verenigde Staten, Israël en het Brazilië van Bolsonaro stemden tegen, Colombia en Oekraïne onthielden zich. Bij de volgende stemming zou een soortgelijk of zelfs meer uitgesproken resultaat moeten worden bereikt.

Socialistisch paard van TrojeVoor Washington komt het uitstel van de stemming ongelegen. Als die, zoals gepland, vorig jaar was doorgegaan, toen Donald Trump nog aan het hoofd van het Witte Huis stond, zou niemand zich illusies hebben gemaakt over het standpunt van de VS. Maar sinds 20 januari is Joseph Biden president. Velen verwachten dat hij zal terugkeren naar de koers van Barack Obama, die met voorzichtige stappen in de richting van Cuba een “verandering door toenadering” inluidde. In 2016 stemde de delegatie van de VS voor de eerste en tot nu toe enige keer niet tegen de VN-resolutie maar onthield ze zich. De toenmalige vicepresident van de VS was niemand minder dan Biden.

In zijn eerste jaar als staatshoofd zou Biden twee keer geconfronteerd kunnen worden met de stem van de “wereldgemeenschap” tegen de blokkade. Naast de stemming in juni zal de economische oorlog waarschijnlijk ook voor de 76e zittingsperiode in het najaar weer op de agenda staan. De nieuwe VS-regering probeert echter tijd te winnen. Verandering in het Cuba-beleid is geen prioriteit voor het buitenlands beleid, zei Bidens perschef Jennifer Psaki op 16 april in Washington.

Een van de redenen hiervoor kan de voortdurende druk van reactionair rechts zijn. De New York Times ziet bijvoorbeeld een verband tussen de aarzeling van Biden en zijn slechte resultaten bij de presidentsverkiezingen in Florida. Daar haalde Trump 51,22 procent van de stemmen, ook al hadden opiniepeilingen het succes van Biden voorspeld. De Republikeinen zetten in op een anticommunistische campagne, waarin gewaarschuwd werd dat met Biden een “socialistisch paard van Troje” het Witte Huis zou binnensluipen. Blijkbaar werkte dat niet alleen tijdens de verkiezingscampagne. Volgens de resultaten van een opiniepeiling die in maart door het online tijdschrift Politico werd gepubliceerd, is ongeveer 66 procent van de in Florida ondervraagde “

Cuban-Americans” nu tegen versoepeling van de blokkade, tegenover slechts 36 procent zes jaar geleden. Tegen deze achtergrond vrezen de Democraten dat een toenadering tot Cuba hen bij de volgende verkiezingen zou kunnen schaden.

Hand van solidariteitNiettemin gaat het hoofd van de aan de kerk gelieerde denktank “

Washington Office on Latin America” (WOLA), Geoff Thale, uit van een geleidelijke normalisatie van de betrekkingen met Cuba. “

Ze hebben zich daar tijdens de campagne toe verbonden en ik denk dat ze dat ook waar gaan maken. De timing zal afhangen van hoe zij de politiek in Florida inschatten en hoe de politiek zich in de Senaat ontwikkelt”, zei Thale op 28 maart tegen The Hill, een van de belangrijkste politieke nieuwssites van het land.

Eerder in maart richtten 75 Democratische leden van het Congres zich in een brief tot Biden en riepen hem op om het “draconische” Cuba-beleid van de regering-Trump te laten varen, terug te keren naar de diplomatie en een einde te maken aan de blokkade die bijna 60 jaar geleden werd opgelegd.

Carlos Lazo, een in Cuba geboren Amerikaan die tijdens de oorlog in Irak in het Amerikaanse leger diende, waarschuwt om niet te lang te wachten. In een half maart gepubliceerde open brief riep hij Biden op zijn belofte na te komen en de blokkade te beëindigen. Hij zei dat de VS temidden van de pandemie een “hand van solidariteit” moet uitsteken naar het Cubaanse volk. Lazo, die nu als leraar in Seattle werkt, wijst op een online petitie die nog aan Trump is gericht en waarin wordt geëist dat de “economische beperkingen” voor Cuba worden opgeschort, op z’n minst tijdens de pandemie. De petitie is tot nu toe door meer dan 17.000 mensen ondertekend. Enkele duizenden mensen uit de VS en Cuba hebben ook deelgenomen aan een fotocampagne op de website Noembargocuba.com. Ze sturen een boodschap naar het staatshoofd: “

President Biden, beëindig alstublieft het embargo tegen Cuba!”

Wat betekent de blokkade concreet? Een voorbeeld.

Het Cubaanse Finlay Vaccin Instituut is momenteel bezig met de laatste testfase van verschillende vaccins tegen COVID-19. Om die vaccins te produceren heeft het heel wat grondstoffen nodig, vele daarvan uit de VS. Het Instituut heeft tussen april 2019 en maart 2020 15 omslachtige transacties verricht met het oog op de invoer van goederen uit de VS via leveranciers uit derde landen. Dat kostte 894.693 dollar. De Cubaanse instelling zou ongeveer 178.938 dollar hebben bespaard als het deze operaties rechtstreeks met een Amerikaans bedrijf had kunnen uitvoeren. Dit betekent dus liefst 20% extra kosten.

Artikel verschenen bij Junge Welt op 27 april 2021. Titel, intro en cursieve tekst Solidair.