In de afgelopen maand is de berichtgeving van persagentschappen over migratiekwesties in verband met Cuba toegenomen. Een van de oorzaken hiervan is het feit dat Cubanen een doorreisvisum nodig hebben in Panama en Costa Rica. De kwestie wordt nog relevanter door de gespannen migratiesituatie op het eiland. Het is echter veel complexer dan een eenvoudige extra voorwaarde om te reizen.
Cuba wordt momenteel geconfronteerd met een aanzienlijke toename van de migratiestroom naar Europa, maar vooral naar de Verenigde Staten. De barre economische situatie van het land is de belangrijkste oorzaak van deze ongewone stroom. De COVID-19 pandemie, de verscherping van de VS-sancties en de stijgende prijzen van de invoer uit Cuba hebben de economische spanningen in het land doen toenemen en bijgevolg ook de migratie.
De Verenigde Staten en Spanje zijn om historische en culturele redenen de meest voorkomende bestemmingen voor Cubaanse migranten. Zij behoren echter ook tot de landen met de grootste belemmeringen voor Cubanen om een visum te krijgen. Deze tegenstrijdigheid heeft mensen gedwongen illegaal te emigreren, met alle risico’s van dien.
Cubanen moeten bijvoorbeeld naar Rusland gaan, om een lange en riskante reis door de Balkan naar Griekenland te beginnen, als zij naar de Europese Unie willen. Ondertussen zijn Midden-Amerika en Mexico de meest gebruikte routes om in de VS te komen.
Dat is de reden waarom er weinig visumvrije overeenkomsten zijn tussen Cuba en Midden-Amerikaanse landen. Tot dusver is Nicaragua het enige visumvrije land voor Cubanen in de regio, sinds 22 november 2021. Gezien de moeilijke economische situatie in Cuba zagen duizenden mensen in Nicaragua een opening om naar de Verenigde Staten te emigreren. De reis van Havana naar Managua is echter zeer gecompliceerd en omvat gewoonlijk tussenstops in Panama, Costa Rica of Colombia.
Het aantal Cubanen dat illegaal in de Verenigde Staten aankomt, is de laatste maanden snel toegenomen. Volgens de officiële statistieken van de VS-immigratiediensten bedroeg het aantal Cubaanse immigranten tussen 2018 en 2021 niet meer dan 2.000. Alleen al in januari 2022 zijn echter bijna 15.000 Cubanen via de zuidgrens binnengekomen, terwijl het dagelijkse gemiddelde in februari 1.500 bedroeg.
In deze context begonnen Costa Rica en Panama transitvisa te eisen voor Cubanen die op weg waren naar een derde land. Deze maatregel veroorzaakte veel gedoe en stress voor de reizigers, hetgeen leidde tot protesten voor de ambassades van deze landen in Havana. Het geval van Panama is het meest ingewikkeld omdat de meeste Cubaanse reizigers die naar Managua gaan, gebruik maken van vluchten van Copa Airlines, die tussenlandingen hebben in het Centraal-Amerikaanse land.
Volgens de maatregel van de Panamese regering, die sinds maart van kracht is, moeten Cubanen 15 dagen voor de datum van de vlucht een doorreisvisum aanvragen. Er zijn elke dag 4 Copa Airlines vluchten van Havana naar Panama, wat neerkomt op 800 mensen per dag. Als we er rekening mee houden dat de visa $ 50 kosten, is er een opbrengst tot $ 1.200.000 per maand. Bij een voorzichtiger schatting, kunnen we dit cijfer terugbrengen tot 12 miljoen dollar per jaar, ook al omdat niet al deze reizigers Cubanen zijn.
De maatregel kwam als een donderslag bij heldere hemel voor duizenden mensen die hun vlucht al hadden geboekt en vele anderen die van plan waren dat te doen. Feit is dat er geen echte of althans evidente redenen zijn om deze verandering te rechtvaardigen. Je zou kunnen denken dat de maatregel economische redenen heeft, maar 12 miljoen dollar per jaar lijkt niet voldoende reden voor een land waarvan de consulaten veel meer dan dat verdienen. Het is echter belangrijk erop te wijzen dat het voor Cuba en zijn bevolking heel wat is, vooral in de huidige context van schaarste aan harde valuta.
Het is ook verdacht dat deze twee landen, samen met Colombia, bijna gelijktijdig soortgelijke maatregelen hebben genomen. Dit gedrag kan alleen maar een reactie zijn op de druk van de VS om de illegale migratie uit Cuba af te remmen. Het is gewoon ironisch, aangezien er een wet is die het tegenovergestelde beoogt.
Deze realiteit is bij verschillende gelegenheden door de Cubaanse regering aan de kaak gesteld. De Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Bruno Rodriguez Parrilla zei dat de huidige migratiestroom van Cubanen naar de Verenigde Staten op illegale en onveilige wijze te wijten is aan de niet-naleving van de bilaterale overeenkomsten inzake migratie. Volgens deze akkoorden zouden de VS jaarlijks 20.000 visa aan Cubanen moeten verlenen op basis van in 1994 gemaakte afspraken; het gemiddelde van de laatste 5 jaar komt echter niet eens boven de 10.000 uit. Dit is weer een voorbeeld van de langzame wurging door de blokkade en het verschrikkelijke effect ervan op het leven van de mensen.
Daar komt nog bij dat de Verenigde Staten hun consulaat in Havana hebben gesloten en het programma voor gezinshereniging voor Cubanen drastisch hebben beperkt. Het doel van deze acties is de ontevredenheid en onrust onder de Cubanen te vergroten en hen te dwingen illegaal te migreren, iets wat vanuit hun sadistische visie wordt gebruikt om de Cubaanse regering verder in diskrediet te brengen.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken van Cuba heeft verklaard dat het met zijn tegenhangers de nodige regelingen treft om tot een overeenkomst te komen om deze ongerechtvaardigde discriminatie van Cubaanse reizigers te voorkomen. Afgezien van de maatregelen die Panama, Colombia en Costa Rica hebben genomen, toont de huidige situatie aan welke schade het immigratiebeleid van de VS-regering de Cubanen berokkent.
Cubaanse migranten worden gedwongen te onderhandelen met de plaatselijke maffia in doorreislanden en zij worden blootgesteld aan netwerken van mensenhandel, ontvoeringen en berovingen, in het beste geval, als je bedenkt dat hierbij heel wat mensen het leven hebben gelaten. Het feit dat Cubanen die illegaal reizen in de Verenigde Staten worden geaccepteerd, terwijl degenen die dat legaal willen doen, met allerlei hindernissen worden geconfronteerd, is niet alleen onlogisch, want dit is doordacht en kan alleen worden omschreven met wat het is: een harteloze minachting voor het menselijk begrip. Uit dit soort dingen blijkt het machiavellistische en onmenselijke karakter van het VS-immigratiebeleid ten aanzien van Cuba en het gebrek aan respect voor het welzijn van de Cubanen.
Bron: Resumen Latinoamericano – Engels