Donald Trump behaalde in de staat Florida iets meer dan 51 % van de stemmen, tegen bijna 48 % voor zijn tegenstander Joe Biden. Sommigen beweren dat de VS-Cubanen massaal voor Trump hebben gestemd, tegen de ‘socialist’ Biden… Wat is daarvan aan?

Twee op de drie districten van Florida kozen voor Trump, maar in Miami haalde Biden toch 53 % van de stemmen tegen 46 % voor Trump. De ‘latino’s’ of Spaanssprekende VS-burgers namen massaal deel aan de verkiezingen. Van hen vormen de Mexicanen de grootste groep (60 %), gevolgd door de Puerto Ricanen (14 %) en de Cubanen (5 %). Die laatste groep kreeg bijzonder veel aandacht, waarbij de Cubaanse journalisten Rosa Elizalde en Daniel González een paar kanttekeningen maken1.

De ‘Cubaanse stem’Er zijn geen definitieve cijfers over de “

Cubaanse stem” of over een andere gemeenschap. De tellingen zijn nog aan de gang in het land. Volgens de American Community Survey 2014-2018 waren er in 2016 in Florida 697.785 Cubanen geregistreerd. Hiervan verklaarden 367.233 voorstander te zijn van de Republikeinse Partij, 180 227 van de Democratische Partij en 150 325 van de andere politieke partijen. Uiteindelijk hebben vier jaar geleden 564.938 Cubanen hun stem uitgebracht. 52 tot 54 % stemde voor Trump tegen 41 tot 47 % voor Clinton. Zowel NBC News als Fox News schatten de deelname van de Cubanen aan deze verkiezingen op 58 %, een niveau dat vergelijkbaar is met dat van 2016.

De “

Cubaanse stem” in Miami-Dade was merendeels voor de Republikeinse kandidaat, net als bij de vorige verkiezingen, maar Biden behaalde er wel 53 %. En de nieuwe burgemeester is een vrouw van de Democratische Partij: Daniella Levine Cava. De andere kandidaat was de Cubaan en Republikein Steve Bovo, zoon van een lid van de Brigade 2506 die in 1961 Cuba binnenviel. Al moet worden opgemerkt dat Cava zeker niet pro Cuba is, zoals blijkt uit haar steun aan een resolutie uit 2019 die de “discriminatie van de LGBTQ-gemeenschap” door de Cubaanse overheid aanklaagde…2De krant The New York Times schrijft dat in Florida een klimaat van ongekende onjuiste informatie heerste, vooral in de Spaanstalige media en in de sociale netwerken op lokaal niveau. Biden werd er zelfs van beschuldigd een communist te zijn, een socialist en zelfs een beoefenaar van hekserij, en toch won de Democratische Partij in Miami Dade met meer dan 7 punten voorsprong op zijn tegenstander.

Ten slotte moet worden gezegd dat de “

Cubaanse stem” niet eenduidig is. Een miljoen mensen zijn op het eiland geboren en minstens nog eens een miljoen zijn afstammelingen van Cubanen, maar hebben hun hele leven in Florida gewoond. Ze zijn allemaal als zodanig geïdentificeerd in het nationale bevolkingsregister. In die twee groepen zijn er Amerikaanse staatsburgers en anderen die dat niet zijn. Sommigen spreken alleen Engels en anderen alleen Spaans. Zij hebben zich geregistreerd om te stemmen of niet. Zij zijn republikeinen, democraten of onafhankelijken. Sommigen hebben directe familie in Cuba en anderen niet.

Michel Bustamante, een academicus van de Internationale Universiteit van Florida beweert dat de Cubaanse gemeenschap veel gecompliceerder is dan gedurende de verkiezingsstrijd beschreven is. Hij spreekt van een merkwaardige “cognitieve dissonantie” in de Cubaanse gemeenschappen van Hialeah en Miami. Velen sturen geld naar hun familie of reizen regelmatig naar het eiland, maar spreken ook hun steun uit voor de sancties van Trump.

De Cubaanse gemeenschap is divers, met uitschieters als Yadira Escobar3, een 32-jarige in Cuba geboren controversiële blogster die zich verzet tegen het VS-beleid tegen Cuba en Venezuela, en er niet voor terugschrikt om de Amerikaans-Cubaanse communistenvreters aan te vallen. Zij stelde zich in Florida kandidaat voor het Congres, maar de Democratische Partij weerde haar van de lijsten omdat ze te positief over de Cubaanse revolutie spreekt.

De relatie met Cuba is niet het belangrijkste punt dat de stem van een Cubaan die in de Verenigde Staten woont bepaalt, en het was niet eens een van de belangrijkste redenen om te gaan stemmen. Volgens de gegevens van het onderzoek Latino Decisions zijn de belangrijkste zorgen van de Spaanstaligen in Florida de coronapandemie (52 %), de werkgelegenheid en de economie (44 %) en de kosten van de gezondheidszorg (28 %). Andere analisten hebben ervaren dat, zelfs voor degenen die het meest ontvankelijk zijn voor de anti-Cubaanse retoriek van de regering, de angst voor de Covid groter was dan de haat voor de regering van Havana.

En wat met de Mexicaanse, Sovjet- of Chinese stem?

Er bestaat dus geen unieke “

Cubaanse stem”, en men kan geen soortgelijke verklaring geven met betrekking tot eender welke migrantengemeenschap in de Verenigde Staten, of die nu groter of kleiner is dan de Cubaanse. Het ontstaan van de term en de duurzaamheid ervan in de tijd heeft te maken met de politiek die al 60 jaar lang ten aanzien van Cuba wordt gevoerd en die totaal verschilt van elk ander beleid dat ten aanzien van de rest van de wereld wordt gevoerd. De Cubaanse emigratie naar de Verenigde Staten is een gevolg van dat beleid.

Er is ook geen “

Mexicaanse stem”, ook al is zij geografisch geconcentreerd in gebieden die op een dag van soevereiniteit veranderden. Er is geen “

Sovjetstem” of “

Chinese stem”, hoewel de Koude Oorlog heeft geleid tot een enorme vijandigheid jegens de voormalige USSR en China, die aanleiding gaf tot de respectieve migratiestromen uit die landen.

De specifieke plaats van de VS-CubanenDe “

Cubaanse stem” is politiek geconditioneerd. Zoals elke belangrijke sociale groep, was er onder de Cubaanse Amerikanen een sector die zich wijdde aan de lokale politiek en de andere concentreerde zich op overleven. Sinds de verkiezingen van 1980 is er een opportunistische relatie ontstaan tussen de Republikeinse Partij en een Cubaans-Amerikaanse elite die binnen het Amerikaanse regeringsstelsel onderhandelde over ruimte en toegang, in ruil voor stemmen. Zowel de Republikeinen als de Democraten hebben de Cubaanse gemeenschap sindsdien het hof gemaakt, maar enkel in Florida. Een niet onaanzienlijke groep Cubanen woont in het gebied van New Jersey-New York en toch is daar geen sprake van een recurrente “

Cubaanse stem”.

In veel staten van de VS wordt de uitslag van de stemming beslist door een marginaal aantal stemmen. Gelijk welke groep met een vergelijkbare identiteit die zich in de peilingen uitspreekt ten gunste van de ene of de andere kandidaat kan een verschil maken, zoals we nu zien in de betwistingen over Georgië of Pennsylvania om te beslissen over de volgende president van het land. De Cubanen zijn steeds weer naar voren gekomen als een blok, om te kunnen blijven profiteren van federale fondsen, zoals bijvoorbeeld ook de Puerto Ricanen of de Haïtianen die in Florida wonen doen.

De Republikeinen zijn sinds 1980 de Cubaans-Amerikaanse media binnengedrongen en ze hebben zich daar genesteld, ten koste van de Democraten. Een deel van de democratische zwakte is dat de belangrijkste leiders van het land het staatsbeleid van confrontatie met Cuba delen of ermee leven, hetzij door middel van druk, hetzij door een “democratiserende” aanpak. De lokale Democraten van Zuid-Florida herhalen vrijwel dezelfde vijandige boodschappen tegen Cuba als de Republikeinen. Zij stellen zich even hard op als zij en eindigen met het negeren en het zich vervreemden van die nieuwe generaties Cubanen die een overgrote meerderheid vormen en die de fondsen van de programma’s voor een ‘regimewissel’ links laten liggen.

Door zich te concentreren op die kleine stem, in nationale termen, negeren zowel de Democraten als de Republikeinen de positie van grote sectoren van Amerikaanse kiezers die voorstander zijn van een meer genormaliseerde relatie met Cuba en die concrete belangen hebben in het bedrijfsleven, de wetenschap, de cultuur, de academische relaties, de gezondheidszorg en andere sectoren.

Ondertussen in CubaNadat de media Joe Biden tot overwinnaar van de VS-verkiezingen 2020 hadden uitgeroepen, twitterde de Cubaanse president Miguel Díaz-Canel: “We erkennen dat het Amerikaanse volk in zijn presidentsverkiezingen voor een nieuwe weg gekozen heeft. Wij geloven in de mogelijkheid van een constructieve bilaterale relatie die de verschillen respecteert”.

Het nakende vertrek van Trump maakt in elk geval veel Cubanen blij. Ze hopen dat de betrekkingen tussen beide landen zullen worden hersteld en dat toeristen uit de VS weer naar het eiland zullen komen.1www.cubadebate.cu/opinion/2020/11/06/diez-apuntes-sobre-el-voto-cubano-en-florida/2https://www.miamidade.gov/district08/releases/2019-05-21-com-levine-cava-condemns-cuban-regime-for-discriminating-against-lgbtq-community.asp3https://www.miamiherald.com/news/politics-government/article238048054.html