De Cubaanse regering start 2018 met stevige steun van de EU. Havana en Brussel beginnen aan een nieuw hoofdstuk in hun onderlinge relaties, het resultaat van het Akkoord voor Politieke Dialoog en Samenwerking (PDCA) van december 2016. Daarmee gaat de EU in tegen de beleidskeuzes van de Amerikaanse president Trump.
De uitvoering van het Akkoord voor Politieke Dialoog en Samenwerking (Political Dialogue and Cooperation Agreement – PDCA) ging officieel van start met het bezoek van Federica Mogherini, Europese hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken, aan de Cubaanse hoofdstad Havana. Voor Cuba komt de nauwere samenwerking met de EU zeer gelegen nu de relaties met de VS weer sterk bekoeld zijn en het Amerikaanse handelsembargo werd verscherpt.
Mogherini noemde dat embargo achterhaald en illegaal en de oorzaak van een slechtere levenskwaliteit voor de Cubanen. “We betreuren dat de huidige Amerikaanse regering zijn houding ten aanzien van Cuba blijkbaar heeft veranderd”, zei Mogherini donderdag 4 januari 2018 op een persconferentie aan het slot van haar bezoek.
Dat de Amerikaanse president Donald Trump het Cubabeleid van voorganger Barack Obama terugschroefde, vergrootte “de marge voor onderhandelingen met de EU”, zegt Christian Ghymers, voorzitter van het Belgische Interuniversitair Instituut voor de Relaties tussen Europa, Latijns-Amerika en de Caraïben. “De EU kan een centrale rol spelen in de relaties met Cuba, zolang Trump aan de macht is”, zegt de Belgische onderzoeker.“De EU biedt een toegevoegde waarde, omdat ze een solide bondgenoot is, sterk en betrouwbaar”, zei Mogherini tijdens haar persconferentie. “We zijn consistent in ons beleid. Er zijn geen onvoorziene elementen of plotse veranderingen in ons buitenlands beleid. De inwerkingtreding van het samenwerkingsakkoord zal de relaties tussen Cuba en de EU naar een hoger plan tillen. De EU is al de belangrijkste partner (van Cuba) op vlak van handel, investeringen en ontwikkelingssamenwerking”, ook al “kan de perceptie bestaan dat anderen bovenaan op deze lijst staan.”Analisten zijn het erover eens dat de EU-steun de verzwakte Cubaanse economie zuurstof zal geven. Na een bescheiden groei van 1,6 procent in 2017 verwacht het land voor dit jaar een toename van het bruto binnenlandse product met 2 procent, wat onvoldoende is voor de ontwikkelingsbehoeften van het land. Cuba heeft jaarlijks 2 miljard euro investeringen nodig om zijn economie eindelijk weer aan de praat te krijgen.
Zonder totaalbedragen te noemen voorspelde Mogherini een toename van de Europese investeringen de komende jaren. Mogherini kondigde ook de ondertekening aan van een nieuw gemeenschappelijk programma voor hernieuwbare energie, goed voor 18 miljoen euro, en een voor duurzame landbouw, goed voor 21 miljoen euro, en de uitbreiding van culturele en wetenschappelijke uitwisselingen, goed voor nog eens 10 miljoen euro. Ook voor de heropbouw na orkaan Irma in september 2017 zullen er meer Europese middelen komen.
Een delegatie van de Europese Investeringsbank brengt eind januari 2018 een bezoek aan Havana om de mogelijkheden voor samenwerking te verkennen. Ondertussen gaan bilaterale teams concrete domeinen en thema’s voor nauwere samenwerking analyseren met het oog op de eerste vergadering van de Gezamenlijke Raad Cuba-EU, op 28 februari in Brussel. Die Gezamenlijke Raad, die uit Europese en Cubaanse ministers bestaat, moet toezien op de uitvoering van het PDCA en komt minstens om de twee jaar bijeen.“De laatste jaren heeft de EU met Cuba gepraat over hoe ze de modernisering van de Cubaanse economie kan begeleiden”, zei Mogherini. “Gezien de politieke gebeurtenissen en de overgang die in Cuba zal plaatsvinden, zie ik dit akkoord als een historische stap en zullen we deze gebeurtenissen met aandacht volgen.” Met dat laatste verwees ze naar de machtswissel die er in april 2018 aankomt. Cuba krijgt dan een nieuwe president, in opvolging van Raúl Castro.
Tijdens haar bezoek, het derde in bijna twee jaar en het eerste in het kader van het PDCA, had Mogherini ontmoetingen met president Raúl Castro en ministers Bruno Rodríguez van Buitenlandse Zaken, Rodrigo Malmierca van buitenlandse handel en Abel Prieto van cultuur). Ze gaf ook een lezing aan de universiteit van Havana en werd ontvangen door parlementsvoorzitter Esteban Lazo en kardinaal Jaime Ortega, die gedurende 35 jaar aartsbisschop van Havana was en in 2016 met pensioen ging.
Het PDCA-akkoord, dat meer dan dertig domeinen van samenwerking bestrijkt, biedt Cuba bijkomende mogelijkheden om zijn duurzame ontwikkeling, democratie, mensenrechten en sociaaleconomische modernisering te versterken en gemeenschappelijke oplossingen te zoeken voor wereldwijde uitdagingen. De participatie van de Cubaanse en Europese burgersamenleving en de uitwisseling van personen moeten deel uitmaken van dat proces, benadrukt de EU.
Het PDCA kan pas echt van start gaan als de parlementen van alle EU-lidstaten het akkoord hebben geratificeerd. Tot nog toe deden zeven parlementen dat. De gesprekken tussen Brussel en Havana begonnen op 29 april 2014 en eindigden na zeven bilaterale werkrondes in maart 2016. Het proces kreeg zijn grootste impuls in 2015 toen ook de onderhandelingen tussen Cuba en VS naar een hogere versnelling schakelden. In december 2014 had toenmalig president Barack Obama aangekondigd dat hij na meer dan vijftig jaar de diplomatieke betrekkingen met Cuba wilde herstellen.
IPSvert.: De Wereld Morgen