Dat CNN, de bekende tv-zender uit de VS, een interview aan Cuba wijdt, is sowieso uitzonderlijk. Dat het een VS-onderzoeker aan het woord laat die superenthousiast is over de samenwerking is zonder meer merkwaardig. Candace Johnson is de voorzitster en CEO van het Roswell Park Kankercentrum in New York. Zij heeft nauw samengewerkt met Cubaanse wetenschappers om het Cubaanse vaccin tegen longkanker voor experimenteel gebruik naar de Verenigde Staten te brengen. Bekijk het interview HIER (Fr en Nl ondertitels) en lees de uitgeschreven tekst hieronderWelkom Candace Johnson. Om te beginnen weet iedereen dat Cuba en de Verenigde Staten onenigheid hebben. De diplomatie is, zoals je weet, onderbroken. Er zijn sancties, ze kunnen er nauwelijks het dagelijkse brood betalen, … En toch is Cuba de afgelopen decennia erg bekend op biomedisch gebied. Waarom denk je dat dit zo is?
Zoals u weet, heeft onderscheidt Cuba zich dankzij vooraanstaande immunologische teams. Deze mensen behoren tot de verstandigste en meest innovatieve mensen met wie ik ooit heb mogen samenwerken. Voor Cuba was het eigenlijk noodgedwongen, omdat ze geen toegang hadden tot de medicijnen die men in westerse landen wel kan verkrijgen. Daarom hebben zij zelf de nodige technologieën ontwikkeld om hun eigen volk tegen allerlei zaken in te enten.
Uiteraard waren wij geïnteresseerd in de ontwikkeling van het vaccin tegen longkanker, maar voor mij is het geen enkele verrassing dat zij ook het voortouw nemen bij de COVID-vaccins. Zij zijn echt buitengewone mensen.
Iedereen spitst de zijn oren bij het horen van “longkanker,” van een vaccin tegen longkanker. Wat is dit precies? Is het preventief? Therapeutisch? En hoe hebben zij dat kunnen maken en hoe heeft u het kunnen verkrijgen?
Nu ja, je weet dat Cubaanse wetenschappers genieën zijn. Wat longkanker betreft, zijn er, zoals bekend, enkele nieuwe en vernieuwende benaderingen die de overlevingskansen van een persoon kunnen vergroten, zelfs in een gevorderd stadium van de ziekte. De meeste therapieën, althans tot een paar jaar geleden, waren gericht op de groeifactorreceptor. En in Cuba hadden ze geen toegang tot deze geneesmiddelen. Ze hadden de hypothese dat ze mensen konden immuniseren tegen deze specifieke groeifactor waarvan de longkankercellen afhankelijk zijn voor groei van de tumor. Als je dus de aanwezigheid van de groeifactor bij de patiënt kunt voorkomen, dan zou de tumor misschien stoppen met groeien.
Het geniale hiervan is dat je iemand immuun maakt tegen een eiwit dat natuurlijk in het lichaam aanwezig is, en dat is geen gemakkelijke taak maar ze hebben dus een technologie ontwikkeld om die groeifactor aan te pakken. Ze voegden het toe aan een uniek eiwit en maakten zo de mensen immuun ertegen. En zie, zij toonden aan dat de patiënten een zeer sterke en ontwikkelde immuunrespons hadden en dit verminderde effectief de niveaus van die groeifactor bij longkankerpatiënten. Zonder groeifactor groeit de tumor niet. Dit was geniaal.
Ze deden de studie in Cuba en proeven in Zuid-Amerika. Het vaccin heeft studiefase III doorlopen en deze resultaten werden in een tijdschrift in de VS gepubliceerd. Hun studie was even secuur als hier in de VS. Vele wetenschappers presenteerden deze resultaten op nationale bijeenkomsten. We wilden dit vaccin naar de Verenigde Staten brengen. En dus hebben we al in 2015 de procedure opgestart. Na veel wachten konden we klinische proeven beginnen hier in Roswell Park en ook in verschillende instellingen in de staat New York en wij hopen ze te kunnen starten in een paar andere instellingen in het hele land. We konden al enkele van de eerste hypothesen over dit medicijn valideren.
Nogmaals, ik denk dat het echt buitengewoon is om je daarover te horen praten. Als je spreekt over, je weet wel, de immunologische factor of de acceptor van de groeiproteïne. Heb je het dan over immunotherapie, waar we veel over horen bij de behandeling van kanker?
Precies, dit is een vorm van immunotherapie. Alles wat gebruikt wordt om het immuunsysteem te stimuleren is immunotherapie, dus dit is gewoon een andere soort immunotherapie. En één eigenschap waaraan wij denken bij CIMAvax, de naam van dit geneesmiddel, is in werkelijkheid preventie. Laten we zeggen dat wanneer je beginnende longkanker hebt, een geïsoleerde ziekte in een vroeg stadium. Je kan dan de tumor met een operatie wegsnijden, maar we weten dat die patiënten een zeer hoog risico op terugval hebben. Het zou dan de tumorlast verminderen, als ik die patiënt zou kunnen immuniseren met CIMAvax.
Zij ontwikkelden dus circulerende antilichamen tegen de groeifactor en daarom hebben zij geen terugval. We denken dat dit werkelijk zeer veelbelovend is en we staan op het punt om een nieuwe proef te starten om dit bij onze patiënten te onderzoeken. Dit is erg opwindend.
Om duidelijk te zijn, Candace Johnson. Is dit de enige bron van het CIMAvax-vaccin als therapie tegen longkanker ? Komt dit alleen uit Cuba?
Ja, alleen uit Cuba. En ja, ik weet het. Zoals je weet, is het opmerkelijk dat Cuba, de Cubaanse wetenschappers, innovatief en briljant zijn, dat zij altijd vanuit een nieuw perspectief denken, altijd proberen op een zeer innovatieve manier na te denken over hoe problemen opgelost kunnen worden. Ze hebben niet de voordelen die wij in dit land misschien hebben: geavanceerde apparatuur, al die peperdure reagentia. In feite moeten ze hun hoofd gebruiken en uitzoeken hoe ze deze problemen kunnen aanpakken. Ze zijn zeer succesvol op dit gebied. Wij zijn zeer verheugd over deze samenwerking, zoals u zich kunt voorstellen. Tijdens COVID hebben we de zaken wel moeten pauzeren. Daarom kijken we erg uit naar het einde van COVID, zodat we onze samenwerking met deze geweldige partners kunnen voortzetten.
Het Cubaanse COVID-vaccin, Soberana 02, gaat, zoals we al eerder hebben gezegd, de laatste testfase in en daarna willen ze het, zoals we al hebben gezegd, ook exporteren en natuurlijk hun burgers vaccineren en het ook aanbieden als een vakantiepakket voor toeristen naar Cuba, als een manier om de dalende economie te stimuleren. U bent er veel geweest, ik weet dat u Cuba bezocht hebt, u hebt er met de wetenschappers gesproken. U hebt door uw professionele lens gezien wat zij doen. Vertel me eens iets over het aantrekkelijke hiervan, o.m. m.b.t. de diplomatie wat het vaccin en geneesmiddelen betreft. Decennialang hebben de Cubanen geëxporteerd waar ze zo goed in zijn.
Ja, hun wetenschap en vooral de toegepaste wetenschappen. Deze immunologen ontwikkelen preventieve maatregelen voor hun burgers. Ze denken altijd enkel aan het welzijn van de mensheid. Uiteraard willen zij deze kennis exporteren en meer mensen over de hele wereld helpen maar hun eerste motief bij de ontwikkeling van deze vaccins is echt om hun burgers te helpen. Het is echt: als je naar Cuba gaat en je ziet de toewijding van deze wetenschappers en je ziet hoe echt innovatief ze zijn en wat ze doen met veel minder middelen dan hier, zelfs in mijn eigen instelling: dit is echt inspirerend.
We hechten veel waarde aan deze relaties met hen: het gaat niet alleen om CIMAvax, een zeer interessant vaccin tegen longkanker, er zijn ook andere dingen waar we hier in dit land ons voordeel mee zouden kunnen doen. Met een beetje geluk zijn we een doorgeefluik voor sommige van die dingen, in de verdere samenwerking.
Hoe bijvoorbeeld? Geef me een voorproefje van een doorbraak vaccin dat ze je zouden kunnen geven.
Wel, ze hebben een ander vaccin, dat gebruik maakt van het immuunsysteem. Het zou van toepassing kunnen zijn bij een breder spectrum van tumoren, naast longkanker, dus dat gaan we ook onderzoeken. Ze hebben een hoop innovatieve medicijnen waar ze nog aan werken.
Even het cliché ophangen van de oude auto’s die ze al tientallen jaren repareren en op de weg houden. Vele hiervan zijn auto’s uit de VS. Ja, en ik ga citeren wat de directeur van Neurowetenschappen van Cuba zegde: “Cubanen kunnen niet alleen oude auto’s aan de praat houden, maar ook oude apparatuur laten functioneren”. Zoals je terecht opmerkte, hebben zij dus moeten werken met, naar ik aanneem, onbevredigende apparatuur, maar ondanks alles hebben zij hun praktijk op wetenschappelijk vlak verbeterd, en hebben zij ook artsen gestuurd zelfs naar plaatsen als Italië. In het voorjaar van dit jaar kwamen zij aan in Italië, toen de pandemie zeer hevig was. Kun je iets zeggen over de rol van Cuba en de rol van Rusland, China en India, in de pogingen om dit vitale medicijn naar landen te brengen die het zich niet kunnen veroorloven?
Uit de cijfers weten we dat de rijke landen al miljarden dosissen van het COVID-vaccin hebben opgeslagen, terwijl de armste landen in de ontwikkelingswereld eenvoudigweg niet over die toegang beschikken. Ik bedoel, als we kijken naar de Ebola uitbraken in Afrika: wie waren de dokters die in de frontlinie stonden? Het waren de Cubaanse dokters. Zij zijn er dus altijd in die gevallen, en zij speelden inderdaad een zeer belangrijke rol in Italië.
Ik denk dat ze hun plaats in de wereld wel kennen, weet je, we zijn allemaal mensen, we staan allemaal voor de verbetering van de mensheid. En ik denk dat Cuba nog een stap verder gaat, misschien omdat zij echt toegewijd zijn om te proberen mensen te helpen, vooral mensen met verwoestende ziekten.
Een politieke vraag: Vind je het jammer dat zij het doelwit zijn van uw land dat, je weet het, tijdens de regering Obama diplomatieke relaties herstelde die de regering Trump weer teniet deed… Ik wil vraag het je als wetenschapper en arts. Zouden zij misschien meer kunnen bereiken als er een andere politieke situatie was? Of is het juist omdat zij onder zoveel druk staan, zoals wij hebben besproken, dat zij eigenlijk zo vindingrijk zijn op dit gebied?
Nu, dat is een zeer interessante vraag. Weet je, we begonnen we deze samenwerking, zoals je zegt, tijdens de regering van Obama en intussen passeerden er verschillende presidenten. Maar gedurende het hele proces, ongeacht wie er in het Witte Huis zat, slaagden we erin om elkaar te bezoeken. Ondanks alles zijn we erin geslaagd onze samenwerking voort te zetten. We moesten iets inventiever zijn in de manier waarop we dat deden, maar we zijn er toch in geslaagd om succes te boeken.
Ik denk dat het waarschijnlijk toch een beetje naar het hart en de ziel van de Cubaanse wetenschappers gaat. En misschien gaan ze anders denken, omdat ze wel moeten, vanwege de situatie. Maar we proberen ons alleen te concentreren op de ontwikkeling van deze medicijnen om het volk in de VS te helpen. Mogelijk hebben we hier in dit land dingen waar de Cubaanse bevolking echt voordeel van kan hebben en die nu voor hen onbereikbaar zijn. Daarom hopen wij dat wij elkaar door deze samenwerkingen kunnen helpen. We zijn allemaal mensen.
Het is echt een prachtig medisch succesverhaal en echt een voorbeeld van humanitaire en medische diplomatie en hoe je een goede relatie kunt opbouwen. Candace Johnson, heel erg bedankt dat je vandaag bij ons bent, een echt fascinerend verhaal.