Het democratisch sausje dat Donald Trump en Europese regeringsleiders zo graag over Venezuela gieten, dient enkel om strategische belangen te maskeren’, schrijven Isabelle Vanbrabant van Cubanismo.be en Ludo De Brabander, Vrede vzw. Deze opinie verscheen in KnackMaduro is een dictator zonder democratische legitimatie die zijn hongerlijdend volk onderdrukt. De Venezolanen hebben nood aan een humanitaire interventie om hen te redden. Dat is in een notendop de consensus die door de VS werd gelanceerd. Ook in Europa kan dit standpunt zonder veel nuance op veel steun rekenen. Deze week nog speechte Trump in Miami. Inspelend op emoties kondigde hij de ‘bevrijding’ en een nieuw begin aan voor Latijns-Amerika. Maar onder dat sausje van liberale democratie en vrijheid, bevindt zich een harde waarheid: de VS is er in Venezuela eens te meer op uit om haar eigen economische en strategische belangen te vrijwaren.
OlieVenezuela heeft de ultieme zonde begaan: zijn oliehandel omzeilt de Amerikaanse dollar en de door de VS gecontroleerde beurzen. Caracas krijgt daarvoor de steun van China, Rusland, en Iran. En daar draait het om. Ze vormen een bedreiging voor de strategie van energiedominantie – controle over de mondiale energie-industrie – van de regering TrumpVenezuela is een belangrijk schakel hierin. Nationaal Veiligheidsadviseur John Bolton wond er geen doekjes om op het conservatieve TV-kanaal Fox Business: ‘Het zal een groot verschil maken voor de Verenigde Staten als we Amerikaanse oliemaatschappijen kunnen laten investeren in en produceren van de oliecapaciteiten in Venezuela.’ Het gaat hier niet alleen om dat ExxonMobil de enorme oliereserves van Venezuela – de grootste ter wereld – kan overnemen, maar ook over het monopoliseren van de exploitatie ervan in Amerikaanse dollars, ten voordele van een paar grote oliemiljardairs.
In het pas verschenen boek van Andrew McCabe, onderdirecteur van de FBI tot hij januari 2018 ontslaan werd door de Trump-administratie, komt Venezuela ook aan bod. De auteur parafraseert Trump die zou verklaard hebben: ‘Venezuela is het land waartegen we oorlog moeten voeren: ze hebben al die olie en het land ligt net om de hoek.’ Vice-President Mike Pence verklaarde op zijn beurt dat President Trump eerder weigerachtig staat tegenover interventies elders, maar dat dit niet geldt voor de eigen hemisfeerat. De Monroedoctrine anno 2019 dus: Latijns-Amerika behoort toe aan de VS.
Ook dit past in zijn strategie van energiedominantie. Voormalig businessman Trump, denkt in kosten en baten: exploitatie van olie in zijn eigen achtertuin is strategisch en economisch heel voordelig. Hoe ver hij daarvoor wilt gaan om dit te bekomen, valt nog af te wachten. De VS heeft alleszins sinds het einde van de tweede wereldoorlog een traditie om in te grijpen daar waar oliebelangen in het geding zijn. In de jaren ’50 maakte de CIA-‘Operatie Ajax’ in samenwerking met de Britten, een einde aan de Iraanse regering van premier Mossadegh nadat het Iraanse parlement er voor koos om de Iraanse olie-industrie te nationaliseren. Jaren later – in 2003 – moest de Iraakse dictator Saddam Hoessein eveneens van het toneel verdwijnen omdat hij een gevaar betekende voor de VS-oliebelangen. Het NAVO-optreden in Libië (2011) was ook een poging om de Amerikaanse oliehegemonie te herstellen ten koste van China.
Sausje van democratieAmerikaanse en Europese leiders plegen graag lippendienst aan de democratie of mensenrechten, in de praktijk tellen vooral de belangen. Terwijl president Macron de ‘restauratie’ van de democratie in Venezuela verwelkomt ziet hij er geen graten in dat zijn wapenbedrijven elders miljardendeals sluiten met brutale dictaturen zoals Saoedi-Arabië of Egypte. Saoedi-Arabië behoort tot de belangrijkste klanten van de Amerikaanse en Europese wapenindustrie wiens bommen en ander oorlogstuig duizenden slachtoffers hebben gemaakt in Jemen.
Het democratisch sausje dat Trump en Europese regeringsleiders zo graag over Venezuela gieten, dient enkel om strategische belangen te maskeren. Het lijden van het Venezuelaanse volk waar ze voortdurend aan appelleren is daaraan ondergeschikt.
VredeszoneAls vredesactivisten volgen we de situatie van Venezuela op de voet. Latijns-Amerika is gedurende haar woelige geschiedenis geteisterd door niet minder dan 56 VS interventies. Vijf jaar geleden riep het continent zichzelf uit tot een zone van vrede. Een symbolisch maar krachtig standpunt waarin de 33 staten van de regio verklaarden geen geweld meer te willen gebruiken bij het beslechten van hun problemen.
Vandaag staat dit principe meer dan ooit op de helling. De campagne vanuit Washington wordt deze week op de spits gedreven: de recente speech van Trump, het Live Aid concert georganiseerd door multimiljardair Richard Branson, maar vooral door de massale aanvoer van humanitaire goederen in Noord-Amerikaanse oorlogsvoertuigen. Het belangrijkste doel daarvan is om het conflict in en rond Venezuela te doen escaleren.
Deze zeer gespannen situatie kan de prelude voor de burgeroorlog worden of een regionaal conflict met Venezuela en haar buurlanden. Dit weekend wordt misschien een kantelmoment . Wij vrezen voor een nieuwe oorlog voor olie en VS-dominantie in de regio. De politieke problemen in Venezuela zijn reëel, maar een militaire aanpak riskeert de situatie volledig uit de hand te laten lopen. Willen we van Venezuela, het nieuwe Irak maken? Wij alvast niet, en het Venezolaanse volk ook niet.
Isabelle Vanbrabant is politicologe en voorzitster Cubanismo.be.
Ludo De Brabander is woordvoerder van Vrede vzw.