Naast de door de VS gesteunde politieke repressie voor multinationals in de landbouwsector, die de lokale economische ontwikkeling ten bate van de bevolking onmogelijk maakt, is de klimaatverandering de voornaamste reden waarom boerenfamilies uit Guatemala, Honduras en El Salvador naar het noorden richting VS trekken, desnoods te voet.
Terwijl hij zijn koe aan het melken is, vertelt de 67-jarige Gilberto Gómez dat de slechte oogsten, door buitensporige regen of droogte, zijn drie kinderen bijna gedwongen hebben het land te verlaten en de riskante reis, zonder geldige papieren, naar de VS te ondernemen. Gómez woont in het dorpje La Colmena, in het westen van El Salvador, in de zogenaamde Centraal-Amerikaanse Droge Corridor, een uitgestrekt gebied dat een groot deel van het land bestrijkt. Het extreme klimaat in deze Corridor heeft een zware impact op de oogsten in Guatemala, Honduras en El Salvador. “Mijn kinderen waren ontmoedigd. Bijna elk jaar zagen ze een groot deel van de oogst verloren gaan. Ze besloten daarom te vertrekken, ze zagen niet hoe ze hier nog een toekomst konden opbouwen.” Gómez’ oudste zoon, Santos Giovanni, zaaide maïs en bonen, “maar soms oogstte hij helemaal niets, omdat het ofwel te veel regende, ofwel omdat het zo droog was dat geen gewassen konden groeien.” In 2015, het jaar dat zijn kinderen vertrokken, verloor Santos Giovanni twee derde van zijn oogst door een ongewone droogte. Gómez zag sindsdien de meeste families uit La Colmena wegtrekken.
De regio van de Droge Corridor heeft de zwaarste droogte van de afgelopen tien jaar meegemaakt. Meer dan 3,5 miljoen mensen hebben daarom humanitaire hulp nodig, waarschuwde een rapport van de VN-Landbouw- en Voedselorganisatie FAO reeds in 2016. De dochter van Gómez, Ana Elsa (28), en zijn twee zonen, Santos Giovanni (31) en Luis Armando (17), wonen nu in Los Angeles. “Soms bellen ze ons. Ze zeggen dat het goed gaat, dat ze een baan hebben.”Het verhaal van de familie Gómez geeft aan hoe migratie en de klimaatimpact op de landbouw samenhangen voor Centraal-Amerikaanse boerenfamilies. De gewassen zijn kwetsbaar. Door de klimaatverandering zijn extreme weerfenomenen zoals langdurige regen en droogte steeds onvoorspelbaarder en intenser.
DERDE OORZAAKNaast de politieke repressie en de economisch uitzichtloze situatie is klimaatverandering de derde oorzaak van de uittocht van de Centraal-Amerikanen, vooral in Guatemala, Honduras en El Salvador, meldt de nieuwe Migratieatlas voor het Noorden van Centraal-Amerika, die op 12 december werd gepresenteerd door de Economische Commissie voor Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied (CEPAL) en de FAO.
De meeste migranten uit deze drie landen, die samen de zogeheten Noordelijke Driehoek vormen, komen uit landelijke gebieden. Van 2000 tot 2012 steeg het aantal emigranten in de drie landen met 59 procent. 77 procent van de mensen op het platteland in Guatemala is arm, in Honduras is dat zelfs 82 procent.
TE VOET NAAR DE VSDe afgelopen maanden zijn grote groepen mensen uit Honduras en El Salvador richting VS vertrokken, te voet. Door samen te reizen maken ze deze tocht wat minder onveilig. Reizen als migrant zonder papieren naar de VS brengt grote risico’s met zich mee. Migranten worden beroofd door georganiseerde bendes, vooral bij de passage door Mexico, of ze sterven door de lange en uitputtende tocht door de woestijn.
Een ander rapport dat de FAO in november 2018 publiceerde, Midden-Amerika op doorreis, stelt dat van de bijna 30 miljoen internationale migranten uit Latijns-Amerika ongeveer vier miljoen afkomstig zijn uit de Noordelijke Driehoek en nog eens elf miljoen uit Mexico zelf. Met de melk van zijn koe kan Gilberto Gómez in La Colmena wat kaas maken, samen met zijn vrouw Teodora. Ze konden die kopen met geld dat hun dochter uit Los Angeles heeft gestuurd.
Ze hopen nu dat de komende oogsten zullen meevallen. “Met die kaas hebben we toch al iets om te eten.
IPS en De Wereld Morgen