Door alle heisa rond (de aanloop naar) de verkiezingen in de VS werd het historische referendum in Chile van 25 oktober weinig belicht. Het grondwettelijk referendum is het resultaat van een jaar van volksmobilisatie tegen de asociale regering. In de peilingen voor volgend jaar staat de presidentskandidaat van consequent links op één.
Chili beleeft een beslissend moment in zijn geschiedenis. De burgers hebben gestemd voor een grondwettelijk proces dat de grondwet van 1980, die tien jaar voor de val van het neoliberale regime van Pinochet werd opgelegd, eindelijk zal opheffen.
De militairen schreven een Magna Carta voor hun politieke belangen en beperkten de Chileense democratie toen zij de grondwettelijke president, Salvador Allende, ten val brachten door een staatsgreep in 1973.
De Chileense essayist, die het boek ‘Voor een Feministische grondwet’ heeft samengesteld, wijst er op dat “de democratie (…) geleidelijk aan een ingeperkte en paternalistische bezigheid werd “.”
Ondanks de brede erkenning van de onwettelijkheid ervan, is het toch de grondwet van 1980 die de grenzen bepaalt voor het opstellen van een nieuw grondwettelijk handvest”, waarschuwt de Latijns-Amerikaanse specialiste.
De Chileense sociaal wetenschapper Camila Miranda wijst er op dat “het opstellen en goedkeuren van een nieuwe grondwet niet elk probleem in Chili zal oplossen, maar wel de mogelijkheid biedt om een transformatieproces op gang te brengen dat verder gaat dan het debat over de tekst zelf”.
Miranda merkt op dat het belangrijkste van dit constituerende proces is dat het ontstond uit volksprotest. “
Sociale mobilisatie zal een noodzakelijk instrument blijven om de mogelijkheid op verandering open te houden en ervoor te zorgen dat de oplossing van kritieke kwesties op de constitutionele conventie niet wordt gereduceerd tot het aantal zetels in het parlement”.
Na de triomf van de strijd voor een nieuwe Magna Carta heeft de historicus en leider van de Revolutionaire Arbeiderspartij, Dauno Totoro, erop aangedrongen dat “we nu geen enkel spoor van de erfenis van de dictatuur kunnen achterlaten”.
Dit is het begin van een proces van sociale en burgerparticipatie dat alleen vergeleken kan worden met het referendum dat de dictatuur van generaal Augusto Pinochet in 1988 omverwierp, en misschien wel het belangrijkste is dat de nieuwe Magna Carta zijn wortels heeft in de volksmobilisatie en niet in de traditionele partijen.
Volgend jaar worden er in Chili presidentsverkiezingen gehouden. In de peilingen van de stemintenties komt de kandidaat van de Communistische Partij, Daniel Jadue, op de eerste plaats. De bewustwording die bij de Chileense arbeidersklasse kan ontwikkeld worden tijdens het proces naar de nieuwe Magna Carta zal van invloed zijn op de keuze voor een nieuwe politieke toekomst.
Telesur