Een maand geleden ontving Cubanismo.be, een Belgische solidariteitsbeweging voor Cuba, bezoek van LGBTI-activiste Teresa Fernández uit Cuba. Ze had ontmoetingen met méér dan 130 mensen in Gent en Antwerpen en had interviews met ZiZo, het vlaamse LGBTI online magazine, het maandblad van de NGO FOS en met MO*. Door het coronavirus vielen geplande ontmoetingen in de UGent, en in de Roze Huizen van Mechelen, Hasselt en Brussel helaas weg.
Door het wetenschappelijke en sociaal werk wordt Cuba door de internationale instellingen erkend als een referentie op het gebied van gender- en seksualiteitskwesties. Het is ook op dit vlak het meest geavanceerde land in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. In het kader van World Social Work Day op 17 maart en binnen #sterksociaalwerk gingen we in gesprek met haar om toekomstige sociaal werkers te informeren over hoe LGBTI-rechten in Cuba worden geactiveerd.
Wat maakte jou activist? Hoelang al?
Tijdens mijn adolescentieperiode en jeugd was er veel homofobie en discriminatie tegenover de LGBTI-gemeenschap. Al gauw voelde ik me geroepen om de feeling, bewustzijn en respect te bereiken voor deze kwetsbare doelgroepen. Ik streefde naar de erkenning van onze rechten als burgers van ons land, naast het streven naar een meer inclusieve en rechtvaardige samenleving. Tot de dag van vandaag ben de nationale coördinator van het netwerk van lesbische en biseksuele vrouwen, ondersteund door CENESEX en ik ben werkzaam als vertaler.
Wat is voor jou sociale rechtvaardigheid in het kader van gendergelijkheid?
Het betekent dat er gelijkheid is voor alle geslachten zonder dominantie over elkaar. Alle mensen moeten worden opgevoed in een context van erkenning van rechten en zonder genderrollen die leiden tot ongelijkheid en onderwerping. Sociale rechtvaardigheid in deze context betekent het stigma en de discriminatie breken met de patriarchale ideologie en cultuur die de mens in een positie van macht en totale controle plaatst. Lesbische vrouwen zijn de strafte dissidentes van dit patriarchaat.
Heeft die persoonlijke ervaring jezelf en anderen sterker gemaakt, en hoe?
De ervaring van het leven in ongelijke omstandigheden maakt het wenselijk om te werken aan de sociale verandering van die realiteit. Het activisme voor de rechten van de LGBTI-gemeenschap en elk ander soort sociaal activisme versterkt elke activist die ervan overtuigd is en zich ervan bewust is dat zij met hun werk positieve veranderingen kunnen helpen forceren. Men kán proactief zijn in de samenleving en niet passief blijven ten opzichte van onrechtvaardigheid of ongelijkheid.
Welk belang heeft het activisme naar de buitenwereld toe?
Naar mijn persoonlijke mening is het belangrijk dat mensen zich realiseren dat sociale verandering mogelijk is, dat elke persoon de samenleving rechtvaardiger, inclusiever gelijker kan maken als hij of zij ervoor wil werken en strijden. Niet mobiliseren, passiviteit en de status quo onkritisch aanvaarden is negatief.
Hoe is CENESEX gegroeid in de jaren?
Cenesex is een instelling die kan rekenen op waardevolle specialisten en medewerkers. Hun werk bestaat uit onderzoek, onderwijs, pleiten voor sociale rechten van de LGBTI-gemeenschap en alle mensen in het algemeen. CENESEX heeft jaar na jaar meer doelen en meer erkenning kunnen bereiken, niet alleen in Cuba maar ook in het Caribisch gebied en Latijns-Amerika.
Wat betekent het werk dat CENESEX doet voor jou?
Hun werking is noodzakelijk en fundamenteel binnen een maatschappij waar stigmatisering en discriminatie van de LGBTI-gemeenschap zich nog steeds manifesteren. Dit kan bereikt worden door het gezamenlijk werk aan integrale seksuele opvoeding, sensibiliseren tegen gendergeweld. Samen met andere onderzoekslijnen van CENESEX claimen we sociale verandering tot dat die de humanistische essentie bereikt die aan de basis ligt van het Cubaanse sociale project.
Wat neem je mee uit je korte verblijf in België?- De ontmoetingen met mensen die interesse hebben getoond om de Cubaanse realiteit op dit en andere gebieden te leren kennen, wars van de wijdverspreide vooroordelen tegen Cuba.- De solidariteit met mijn land vanuit veel mensen met wie ik heb gesproken en de zekerheid dat activisme niet alleen noodzakelijk is, maar ook begrip schept tussen mensen.
Wat kan je aan toekomstige sociaal werkers vanuit jouw ervaring meegeven?
Maatschappelijk werk is essentieel voor een meer rechtvaardige samenleving in het algemeen. Niet alleen emanciperend werken voor en met gediscrimineerde personen en groepen is belangrijk maar dat ook omzetten in politieke eisen en daarvoor vechten.