Op ChePresente 2015 lanceerde ICS zijn ecocampagne in het opgemerkte ‘Havana Station’ . Intussen stapten we mee in de klimaatmars in Oostende, hielden we een Klimaatdebat in Gent, publiceren we steeds meer over de groene aspecten van Cuba, stapten we mee op in het klimaatblok in de Grote Parade 2,… Waarom eigenlijk?
Waarom mengt een Cuba- solidariteitsbeweging zich in godsnaam in het Klimaatdebat?
Het lijkt op het eerste zicht inderdaad vreemd. Maar toen ik een 8 tal jaar geleden zelf met eigen ogen in Cuba gezien had welke interessante en goed gecoördineerde projecten qua duurzame landbouw en energie ze daar uitbouwden en we daarover ook veel feedback van andere reizigers kregen, zijn we dit van naderbij gaan onderzoeken. Dit resulteerde in 2010 al in ons ‘groene boekje’: Cuba, revolutie met een groen hart. Nu meer dan ooit, willen we het ‘goede voorbeeld’ van Cuba binnen brengen in de klimaatbeweging, omdat die net nood heeft aan goede voorbeelden. Het is heel belangrijk om ‘tegen’ iets te strijden, het is nog noodzakelijker om ook voor een alternatief te durven kiezen. Wij denken dat we de klimaatbeweging kunnen inspireren door de Cubaanse groene microbe.
Heeft Cuba niet meer dan genoeg kopzorgen met zijn economie, de blokkade bv? Heeft het wel de mogelijkheden zich ook nog eens bezig te houden met Global Warming?
Inderdaad Cuba heeft heel wat kopzorgen. Veel kopzorgen zijn ook klimaat gerelateerd, de droogte die de landbouw ontwricht, de orkanen, etc,… Ondanks het feit dat het land al meer dan 50 jaar onderworpen is aan een economische en financiële blokkade, heeft het zich niet in zichzelf gekeerd, en heeft dat haar nooit belet een voortrekkersrol te spelen op basis van behoud van biodiversiteit, biologische stadslandbouw, of op het internationale klimaattoneel.
De speech van Fidel Castro op de eerste top van de Aarde in Rio 1992 wordt nog vaak aangehaald. Hij waarschuwde als eerste regeringshoofd voor de uitroeiing van de menselijke soort. Hij brak een lans voor een radicale ommekeer op ecologisch gebied. Samen met de landen van de linkse ALBA-alliantie heeft Cuba er altijd op internationale klimaattoppen voor gestreden dat er naar de derdewereldlanden en de kleine eilandnaties werd geluisterd. Zij zijn de grootste slachtoffers van de klimaatontaarding. Inzetten op mens en milieu als prioriteit en niet op winst, dat is één van de grondprincipes van het socialisme.
Doet Cuba het dan beter dan pakweg België m.b.t. klimaatmaatregelen?
Het is nooit makkelijk om een derdewereldland met een ontwikkelingsland te vergelijken . Die fout wordt vaak gemaakt als men naar het eiland kijkt. Maar hier toch enkele voorbeelden:- In de Cubaanse hoofdstad Havana, wordt 70% van de groentenproductie lokaal geproduceerd, namelijk in de vele bio-stadsmoestuinen ‘organoponicos’ die de stad rijk is. Terwijl in België er een sterke stadslandbouwbeweging aan het groeien is, is het beleid totaal niet afgestemd op het echt werk maken van voedselvoorziening voor de bevolking d.m.v. stadslandbouw. Het is hier allemaal erg vrijblijvend en in de marge.- Cuba kijkt niet geïsoleerd naar het klimaatverhaal. Integendeel het wil komaf maken met sociale ongelijkheid. In die zin verbond de Cubaanse regering er zich toe iedereen van elektriciteit te voorzien, ook in de meest afgelegen gebieden. Veel scholen, hospitaaltjes op het platteland etc. zijn volledig afhankelijk van zonne-energie. Bedrijven draaien voor een stuk op de energie van biomassacentrales. Dit wil echter niet zeggen dat Cuba voldoende op duurzame energie kan inzetten. Investeren in groene technologie is een dure onderneming. Vandaar ook de eis van de derdewereldlanden op klimaattoppen om werk te maken van technologietransfers, zodat zij ook op die duurzame energie kunnen inzetten.- Cuba is trouwens ook één van de weinige landen ter wereld dat in 50 jaar tijd erin slaagde zijn bosareaal te verdubbelen. Als we naar het beleid van Joke Schauvliege kijken, vrees je hier eerder net het omgekeerde.
Komt dat niet omdat hun economie op apegapen ligt?, in België hebben we tussen 2008 en 2010 minder CO2 uitgestoten.
Dat Cuba door internationaal erkende organisaties zoals de VN en het WWF erkend wordt als één van de weinige duurzame landen ter wereld, heeft niet alleen te maken met het feit dat ze weinig CO2 uitstoten. Op die manier zou je een land als Ethiopië waar amper industrie is, duurzaam ontwikkeld kunnen noemen. Neen, duurzame ontwikkeling draait net om de balans tussen een doenbare ecologische voetafdruk (waarvan CO2 uitstoot een onderdeel is) en een menswaardige menselijke ontwikkeling. En net die balans lijkt in Cuba evenwichtig te zijn. Cuba investeert in haar mensen, en kan pronken met heel goede cijfers op vlak van alfabetisering, kinder- en moedersterfte, etc.. Tegelijkertijd verbruikt het socialistische eiland ook niet meer dan nodig is. Er heerst geen consumptiecultuur, zoals wij hier gewoon zijn.
Hoe komt het dat Cuba het veel beter kan doen dan andere ontwikkelingslanden én ontwikkelde landen?
Hoe komt het dat Cuba erin geslaagd is om een grootschalige transformatie op een paar jaar tijd te organiseren van industriële landbouw naar kleinschalige biolandbouw? Niet alleen omdat het moest, wegens de voedselcrisis na de val van ‘de Muur’, maar omdat het ook kon. De politiek zit ‘in command’ en kan de economie sturen, het land is niet uitverkocht aan multinationals en de gronden zijn niet in privébezit. Cuba heeft haar soevereiniteit niet opgegeven en toont op die manier een middelvinger aan grote biotechmultinationals die derdewereldlanden wijs maken dat je je bevolking niet kan voeden zonder hun chemische middeltjes. De Cubaanse overheid is er op die manier in geslaagd om ‘alles op alles’ te zetten, SAMEN met de bevolking. Want vele initiatieven kwamen wel van onderuit en dat is ook goed en noodzakelijk. Het is net die wisselwerking tussen top-down en bottom-up die het doet werken. Daarom doet Cuba het zo goed, beter dan een ‘ontwikkeld’ land.
Kunnen we dan van dat Cubaanse voorbeeld iets leren hier in het noorden?
Wij geloven dat we inderdaad veel kunnen leren van het Cubaanse ‘experiment’. Die wisselwerking tussen top-down en bottom-up die ik zonet aanhaalde: Hier zie je wel fantastische initiatieven bij de transitiebeweging, maar die geloven niet meer in de overheid. Die rekenen daar niet meer op. Tis toch ‘foutu’ zeggen ze. Wij vinden dit jammer: het is net aan ons hier in België om na te denken over welke overheid we willen en op hun plichten te wijzen. Dan pas kan er echt werk gemaakt worden van transitie.
Een andere belangrijk iets dat ons kan inspireren, is dat men in Cuba werkt maakt van een ‘warme’ samenleving. Ze investeren in de mensen en er heerst een grote sociale cohesie onder de bevolking. Dit helpt enorm, om alle mensen mee te krijgen in hetzelfde verhaal en samen aan een zelfde zeel te trekken.
Cuba inspireert ons ook omdat het op een ‘unieke’ wijze kijkt naar de klimaatthema’s. Het klimaatverhaal is er niet iets op zichzelf staand. Eén van de doelstellingen van de Cubaanse revolutie was komaf te maken met de extreme armoede en de sociale ongelijkheid. Dit zijn twee basisvoorwaarden om ‘duurzaam’ te worden. Sociale strijd en ecologische strijd gaan hand in hand.
Wat houdt die Viva Cuba Eco-lógica campagne van ICS precies in?
Met deze campagne willen wij het goede voorbeeld dat Cuba echt wel is, bekend maken bij een Belgisch publiek. We willen ook inhoudelijke analyse brengen waarom in Cuba het ecologische ook echt logisch is.
Een belangrijk luik van de campagne bestaat dus uit sensibilisering. Daarom gaan we gaan spreken in allerlei conferenties en debatten met mensen uit de milieu- of noord/zuid beweging of met mensen van het (lokale) beleid. Daarnaast hebben we ook een aanstekelijk filmpje gemaakt ism Geneeskunde voor de Derde Wereld die aantoont hoe fantastisch de stadslandbouw op Cuba wel is.
We willen leden en sympathisanten natuurlijk ook mobiliseren. De milieubeweging is er te lang één geweest van adviesraden en lobbywerk. Het is tijd dat de mensen weer meer op straat komen. Vanuit onze Cubabeweging willen wij daar een klein steentje toe bijdragen. Wij zijn met ICS aanwezig op alle klimaatbetogingen en dit met onze spandoek ‘Sustainability a revolutionary choice!’ om mensen aan het denken te zetten en om ons te amuseren ook natuurlijk.
Als je met ons wil meewerken kan dit dus op veel manieren. Hou onze website en analyses in de gaten en ‘spread the word’ (letterlijk of figuurlijk via de sociale media), organiseer een klimaatdebat en nodig ons daarop uit. En kom met ons mee op straat. De Belgische Cubasolidariteit en de milieubeweging heeft jullie nodig!