Grondwetgevende vergadering kleurt progressief, de hoofdstad krijgt een communistische burgemeester en de communistische presidentskandidaat leidt de peilingen Zes maanden voor de belangrijke presidentsverkiezingen is de politieke elite van Chili in de stembus ronduit afgegaan. De Chilenen kozen een progressieve jonge generatie om het volgende hoofdstuk in hun geschiedenis te schrijven.
Eind 2019 ontplofte in Chili een massale protestbeweging tegen de geïsoleerde politieke elite van het land en tegen de ongelijkheden die het gevolg waren van het economische model van de dictatuur. Na de demonstraties, werd een grondwettelijk referendum gepland als antwoord van de politieke partijen op de crisis. Op 25 oktober 2020 koos een overweldigende 78% van de kiezers voor het opstellen van een nieuwe grondwet. Op de Plaza Italia in Santiago, herdoopt tot Plaza Dignidad (waardigheid) door de protestbeweging, werd die oktoberavond het woord “
Renacido” (herboren) triomfantelijk geprojecteerd te midden de vierende massa. De verjonging van het politieke landschap werd na dit weekend een feit.
Rechts zal progressieve voorstellen niet kunnen blokkerenIn het weekend van 15 mei konden Chilenen stemmen voor 155 afgevaardigden die een nieuwe grondwet zullen schrijven die het document van Augusto Pinochet uit 1980 waarin het neoliberale model was vastgelegd, naar de geschiedenisboeken zal verwijzen. Er werd ook gestemd voor regionale gouverneurs, gemeenteraadsleden en burgemeesters, waarbij de kandidaten van de Chile Vamos-coalitie rond president Sebastián Piñera het erg slecht deden. Opmerkelijk is dat de lijst van de regeringscoalitie slechts 37 zetels behaalde en dat de traditionele rechtervleugel dus allesbehalve het derde (52 zetels) binnenhaalde waarmee ze progressieve artikelen in de grondwet zouden kunnen tegenhouden. Elk voorstel moet door twee derden van de assemblee worden goedgekeurd om in de ontwerp grondwet te worden opgenomen. ‘Alternatief link’s’, rond de Communistische Partij en het Frente Amplio behaalt 28 zetels, maar de grootste overwinnaars zijn de progressieve onafhankelijke kandidaten die 48 zetels binnenhalen.
Karol Cariola van de Chileense Communisitsche Partij dankte de kiezers die « stemden zonder angst » en zei dat « we verder de ketenen van de dictatuur zullen doorknippen en een historische grondwet zullen schrijven” De 155 leden tellende assemblee telt 47 onafhankelijke kandidaten en 17 vertegenwoordigers van de 10 inheemse bevolkingsgroepen van het land. Hun deelname werd voor het eerst gegarandeerd. De vrouwelijke kandidaten presteerden zo goed dat de minimum 45% garantie voor elk gender uiteindelijk ter bescherming van het mannenquotum moest worden toegepast.
De grondwetgevende vergadering heeft nu maximum een jaar om een nieuwe grondwet op te stellen, die opnieuw aan het Chileense volk ter stemming zal worden voorgelegd.
Communistische vrouwelijke burgemeester voor de hoofdstad, communistische presidentskandidaat leidt in de peilingen.
De door de regering gesteunde kandidaten hebben het ook slecht gedaan bij de lokale verkiezingen, waarbij zij belangrijke burgemeesters verloren en er vaak niet in slaagden de tweede ronde van de gouverneursverkiezingen te halen. In een toespraak vanuit het presidentieel paleis op zondagavond erkende Piñera dat de “traditionele politieke krachten” van Chili “niet op één lijn zitten met de eisen van het volk”.”
Dit is de triomf van de sociale en politieke eenheid”, verklaarde de pas verkozen burgemeester van Santiago, Irací Hassler, op het Plaza de Armas van de stad, geflankeerd door een aantal van de vrouwen die in de gemeenteraad verkozen werden. “
Dit is het begin van een belangrijke verandering in de manier waarop wij politiek bedrijven. De protestbeweging, de feministische stakingen en de sociale en milieubewegingen zijn niet meer weg te denken.(…) We geloven dat vandaag slechts een voorsmaakje vormt voor wat het hele land mag hopen : dat de wet nooit meer ingezet wordt tegen onze buren”Irací Hassler werd op haar 24 ste gemeenteraadslid in Santiago en is nu met haar 30 wellicht de jongste hoofdstedelijke burgemeester ter wereld. Hassler neemt als communiste de sjerp over van Felipe Alessandri, die hoopte op een tweede termijn met de steun van Piñera’s rechtse coalitie.
Ook elders veroverden linkse kandidaten regio’s, steden en gemeenten. Rodrigo Mundaca, een bekend sociaal leider en mensenrechtenverdediger, wordt wellicht gouverneur van Valparaíso, de tweede grootste regio van het land. Jorge Sharp van het Frente Amplio werd er ook herkozen burgemeester van de hoofdplaats Valparaíso en Macrena Ripamonti wordt burgemeester van Viña del Mar, dat traditioneel rechts stemde.
November: spannende verkiezingen voor een nieuwe president en parlement. Het Frente Amplio, dat tot voor kort intern verdeeld leek heeft het dus goed gedaan. Hun presidentskandidaat, Gabriel Boric, een veteraan van de Chileense onderwijsprotesten in 2011, kon vlot de nodige handtekeningen verzamelen om zijn kandidatuur maandag te registreren. Daniel Jadue van de Communistische Partij werd zoals verwacht vlot herverkozen in zijn gemeente Recoleta.maar belangrijker is dat hij als presidentskandidaat de nationale peilingen leidt. Links lijkt nu echt terug van (lang) weggeweest in Chile.
De (centrum)rechtse traditionele partijen kunnen de electorale afstraffing niet negeren en proberen de krachten te bundelen voor november. Woensdag trokken drie kandidaten van kleine formaties – de Christen Democratische Partij, de Partij voor Democratie en de Liberalen – hun kandidatuur in tvv Paula Narváez van de grotere Sociaal Democratische Partij (PS)