Eind vorig jaar overleed Enrique Cirules. Het nieuws bereikte met vertraging -via een knipsel uit de Granma- Marijke Martens, van de ICS-stuurgroep. Zij ontmoette de belangrijke schrijver en historicus van de Cubaanse maffia voor ’59, verschillende keren. (+video)Geboren in Nuevitas in de provincie Camagüey in 1938, overleed de schrijver en essayist in Havana, op 78-jarige leeftijd. Hij wordt beschouwd als één van de belangrijkste hedendaagse Cubaanse schrijvers. Hij was gespecialiseerd in de geschiedenis van de maffia in Havana voor de revolutie. Het leven van Hemingway was een ander thema dat hem erg interesseerde. Hij is auteur van tientallen boeken en essays en hij was een begenadigd verteller. ‘Het imperium van de maffia in Havana’, ‘Het geheime leven van Meyer Lansky’ en ‘De onbekende Hemingway’, zijn slechts enkele titels van zijn hand.
Ik ontmoette Enrique en z’n echtgenote Maria Mercedes in 1994, bij mijn eerste bezoek aan Cuba. Daarna volgden nog talrijke bezoeken, telkens ik in Cuba was.
Onze gesprekken gingen steeds over de onderwerpen waar hij mee bezig was: de geschiedenis van de maffia in Havana voor de revolutie en Meyer Lansky als hun grootste vertegenwoordiger. Bij onze laatste reis in 2016 zag je overal de Russische vertaling van ‘Het leven van Meyer Lansky’ in de rekken van de boekhandels en de toeristische stalletjes. De politieke situatie in België en Europa was ook een steeds terug kerend thema. Het laatste waar we over spraken was z’n verblijf in Moskou, in de archieven van de Spaanse Burgeroorlog. Samen met z’n echtgenote Maria Mercedes was hij bezig om die studie op papier te zetten. En ik moest in België laten weten dat er heel wat materiaal over Belgen in de Spaanse burgeroorlog in die archieven zat.
In 2014 reisden we met een groep van 28 mensen naar Cuba en op ons programma stond als afsluiter een ontmoeting met Enrique over de maffia in Havana, in Hotel Nacional, eens het kloppend hart van die maffia. Vol enthousiasme en met een arm in de gips, vertelde hij over de maffia in het prerevolutionaire Havana. Hij had het ook over de Amerikaanse bemoeienissen en vertelde dat hij in het begin van de jaren ‘60 zich soms moest bukken op de Malecón, de zeeboulevard, zo laag passeerden de vliegtuigen van de Cubaanse contra’s, die opstegen in Miami.
Over z’n eigen geschiedenis vertelde hij me ooit dat hij vlak na de revolutie in ’59, als (haven)arbeider uitgekozen werd door Che Guevara, samen met andere arbeiders, om zich te scholen op het culturele vlak en zo de stem van de arbeiders te garanderen in de culturele huizen die de revolutie zou oprichten.
In 2013 was er een documentaire op Arte over de maffia in Havana: ‘Das Mafia Paradies’ gemaakt door de Duitsers Bernard Pfletschinger en Hans-Peter Weymar. Natuurlijk werd Enrique daarin geïnterviewd, samen met enkele andere getuigen.
Enrique, goede vriend, het ga je goed. We gaan je missen. Mijn gedachten gaan naar Maria Mercedes, z’n echtgenote. We wensen haar veel sterkte.