Ondanks de illegale blokkade van de Verenigde Staten, slaagde Cuba erin om twee eigen vaccins te produceren. We hadden de eer om de Cubaanse immunologe Tania Crombet Ramos (gaste op het solidariteitsfestival Che Presente @ Manifiesta) te ontmoeten. Ze beantwoordde al onze vragen over de Cubaanse vaccinatiecampagne.
Kan je jezelf kort even voorstellen en jouw rol in de Cubaanse strijd tegen het coronavirus omschrijven?“Als immunologe besteed ik normaal gezien veel van mijn tijd aan kankeronderzoek. Maar op dit moment ben ik lid van de nationale Cubaanse overlegraad. Daarin bespreken we twee keer per week met 60 leden al het onderzoek rond het coronavirus in Cuba. Aan het instituut waarvoor ik werk, ontwikkelen we momenteel medicijnen en één van de Cubaanse coronavaccins. Daarnaast wordt het gebruikt als testcentrum. Mijn ander werk staat natuurlijk niet stil. Kanker is niet verdwenen met de komst van het coronavirus. We ontwikkelen ook een nieuw medicijn tegen Alzheimer, een ziekte die sterk is toegenomen door de verplichte isolatie tijdens de lockdowns.”Hoe is de situatie momenteel in Cuba met betrekking tot het coronavirus?“Momenteel bereikt Cuba een piek in het aantal besmettingen omwille van de deltavariant. We hebben 5000 tot 10.000 nieuwe besmettingen per dag.(nvdr: het intervieuw dateert van begin september. Op 21 oktober is het daggemiddelde over een week gezakt onder de 2.000,zoals in België begin oktober.
Nu stijgt het bij ons naar het dubbele!) Dat is uiteraard een uitdaging. Toch hebben we een uitzonderlijk laag sterfte- en reproductiegetal. Bijna alle COVID-19 patiënten genezen in Cuba. Het sterftegetal ten opzichte van de populatie ligt 4 keer lager dan in de Verenigde Staten. Dat komt omdat we heel veel belang hechten aan testen, waardoor we gevallen zeer vroeg kunnen opsporen. In Cuba zijn er 28 laboratoria waar PCR-testen worden afgenomen. Daarnaast ontwikkelden we Interferon, een medicijn dat het virus verzwakt.”Hoe verloopt de Cubaanse vaccinatiecampagne?“We hadden vijf vaccinkandidaten, waarvan er twee werkzaam zijn in Cuba en enkele andere landen: Abdala en Soberano. Het is ons doel om 90% van de populatie te vaccineren tegen 15 november. Zo kan het toerisme heropenen, een belangrijke bron van inkomsten voor Cuba. Cuba is één van de weinige landen waar ook kinderen worden gevaccineerd tegen het coronavirus. Het Cubaanse vaccin zou wereldwijd gebruikt kunnen worden, ook al wordt dat momenteel onmogelijk gemaakt. Het blijkt zelfs erg effectief te zijn als booster in combinatie met een ander vaccin als Pfizer of Moderna. Kan je geloven dat ik het Europees Parlement niet mocht betreden gisteren met mijn vaccinatiecertificaat? Terwijl ik van alle mensen daarbinnen waarschijnlijk de meeste kennis heb over het coronavirus en de vaccins!”Welke impact heeft de blokkade op de Cubaanse test- en vaccinatiecampagne?“Natuurlijk krijgen we door de blokkade met tekorten te maken. De economie krijgt het zwaar te verduren, ook omdat het toerisme wegvalt en we 60 tot 70% van ons BBP aan volksgezondheid besteden op dit moment. Dat was één van de aanleidingen voor protesten in Cuba op 11 juli. Deze werden echter enorm uitvergroot door de internationale media en gestimuleerd vanuit de Verenigde Staten.”Hoe lost Cuba die tekorten dan op?“De afgelopen 60 jaar hebben we geleerd hoe ver creativiteit en samenwerking ons kan brengen! We werden een pionier in het ontwikkelen van vaccins. Preventieve en publieke gezondheidszorg dichtbij de mensen heeft altijd centraal gestaan in ons beleid. We lachen er wel eens mee dat we leven als een arm land, maar sterven als een rijk land aangezien de grootste doodsoorzaken in Cuba dezelfde zijn als in rijke landen. Toen het coronavirus opkwam, ontwikkelden we onze eigen beademingstoestellen wanneer bleek dat we er geen uit het buitenland konden importeren. De gezondheid van de bevolking komt in Cuba op de eerste plaats. Daarom hebben we een sterk primair gezondheidssysteem waarin de dokters een nauw contact met de patiënten onderhouden. Per 1000 inwoners, zijn er 9 dokters in Cuba, dat is één van de hoogste cijfers in de wereld. Daarnaast is Cuba ook zeer sterk in wetenschappelijke onderzoek, waardoor het zijn eigen medicatie kan ontwikkelen. Uiteraard hebben we soms geen andere keuze dan iets te importeren. Dat is zeer moeilijk omdat het verboden is iets te importeren vanuit de VS of een bedrijf dat zijn hoofdzetel in de VS heeft. Daarnaast laten heel wat banken geen financiële transacties van of naar Cuba toe. Daardoor kon ik onlangs niet eens mijn medisch onderzoek publiceren.”Wat kunnen we leren van het Cubaanse gezondheidssysteem?“Dat de mens centraal moet staan in het gezondheidsbeleid. Iedereen moet gratis toegang hebben tot gezondheidszorg. We moeten heel precies te werk gaan en veel aandacht besteden aan onze patiënten. Daarnaast moeten we samenwerken. Onderzoek is geen privaat bezit, we moeten het zo ver mogelijk verspreiden. Het slaat op niets dat er obstakels zijn om toegang te hebben tot bepaalde technologie en onderzoek, zoals nu het geval is met de coronavaccins. Maak een plan, hef de patenten op en wacht niet tot de volgende golf of pandemie!”Teken het Europees burgerinitiatief Geen Winst op de Pandemie en vraag de Europese Commissie om de patenten op de coronavaccins op te heffen.
Dit interview werd afgenomen door en eerst gepubliceerd bij NGO Viva Salud. Alle info: www.vivasalud.be