Met uitzondering van Havana – het epicentrum van de COVID-19 epidemie op het eiland – en enkele andere steden, keerde Cuba vorige week dinsdag terug naar school te midden van een tweede golf van coronavirusinfecties en na meer dan zes maanden sluiting.

Met een verplicht masker en opgewacht door gezondheidswerkers bij de ingang, keerden honderdduizenden leerlingen en studenten op 1 september terug naar de scholen in Midden- en Oost-Cuba. De recente uitbraken van het coronavirus houden zo’n 355.000 studenten in Havana thuis, maar ook in zes steden in de provincies Pinar del Río, Artemisa, Matanzas (westen) en Villa Clara (centrum). De universiteiten van de hoofdstad zullen hun deuren niet heropenen tot dat de gezondheidssituatie in de stad verbetert, onder de nieuwe beperkende maatregelen sinds 1 september.

De pandemie, met 4.065 positieve gevallen en 95 doden, heeft bereikt wat tientallen jaren van het VS-embargo en de economische crisis niet hebben kunnen doen: traditionele massale optochten, religieuze vieringen zijn afgelast en scholen zijn gesloten, een alternatief dat de regering nochtans vanaf het begin wou vermijden.

Hervatting ‘voorbije’ schooljaarCuba, waar gratis, vrij en universeel onderwijs een van de belangrijkste pijlers van de revolutie is, begon het schooljaar 2019-2020 afgelopen september met bijna 2 miljoen studenten en zo’n 9.000 extra docenten dan in het voorgaande. Geconfronteerd met de ongerustheid van de ouders en de snelle verspreiding van COVID-19 gevallen, werden de lessen eind maart jongstleden onderbroken met het oorspronkelijke idee om ze een maand later te hervatten. De herstart van de schoolperiode werd uitgesteld na de piek in april, toen het eiland het hoogste gevallen telde tijdens de eerste besmettingsgolf.

In juni verklaarde de regering de ziekte onder controle te hebben en kondigde zij de een terugkeer naar scool in september aan. De recente uitbraken in het westen hebben echter de terugkeer naar de normale situatie in gevaar gebracht, waarbij de dagelijkse cijfers de piek van april hebben overschreden in Havana. Toch gingen de autoriteiten door met de heropening van de scholen in de rest van het land, in de derde en laatste fase van de exitstrategie. Het westelijke gebied is daarentegen is sinds 1 sept. praktisch geïsoleerd.

Maskers- en PCR-testsHet onderbroken schooljaar 2019-2020 hervatte op 1 sept. en wordt afgesloten op 31 oktober, de maand waarin de toelatingsexamens tot het hoger onderwijs worden afgenomen, die in mei niet konden doorgaan. Schooljaar 2020-2021 zou volgens het officiële schema dan in november moeten beginnen.

De hervatting zal in Cuba in fases verlopen: de leerlingen en studenten uit de provincies die wel heropstarten zullen niet allemaal op hetzelfde moment beginnen, en zullen ook niet op hetzelfde moment in de centra aanwezig zijn. De Cubaanse Minister van Onderwijs Ena Elsa Velázquez legde onlangs uit dat het secundair, pre-universitair en polytechnisch onderwijs hun agenda’s heeft gereorganiseerd, zodat de leerlingen op alternatieve dagen aanwezig zijn en er dus ruimte is voor de nabijgelegen basisscholen die hun klaslokalen moeten spreiden.

Na een eerder bezoek door 1.500 centra in het hele land, erkende Velázquez dat de problemen met de watervoorziening in veel gevallen aanhielden en dat in andere gevallen de verbeteringen die tijdens deze zes maanden durende pauze waren gepland, niet waren voltooid.

Preventieve maatregelen zijn onder andere het verplichte gebruik van maskers voor studenten en docenten, het nemen van de temperatuur, handdesinfectie, het verbod op toegang voor personen met ademhalingssymptomen, het afsluiten voor buitenstaanders en gespreidde pauzes en lunchpauzes. De autoriteiten hebben ook bevestigd dat zij steekproeven met PCR-tests zullen uitvoeren om mogelijke asymptomatische gevallen op te sporen.”

Als we het goed doen, kunnen we tijdens het schooljaar vooruitgang boeken”, zo stelde de Cubaanse president Miguel Díaz-Canel in een vergadering met zijn ministers.

Controverse op sociale netwerkenOndanks de door de regering aangekondigde maatregelen en de campagne in de staatsmedia over de voorbereiding op de terugkeer naar school, zijn sommige Cubaanse ouders terughoudend om hun kinderen naar school te sturen, ondanks het feit dat op het eiland onderwijs tot 14 jaar verplicht is. Zoals gebruikelijk sinds de komst bijna twee jaar geleden van het mobiele internet in het land, is er op sociale netwerken veel commentaar over de fysieke herstart van het schooljaar, vragen naar het verder zetten van de televisie-klassen, ten minste totdat de situatie overal stabiliseert.”

De leiders van het land moeten beter nadenken over deze beslissing. De laatste dagen laten zien dat de situatie in het land uit de hand loopt. Een grote besmetting in een school zou rampzalig zijn,” zei een gebruiker in de commentaarsectie van de website Cubadebate. Sommige internetgebruikers promoten de hashtag #MisHijosSeQuedanEnCasa (Mijn kinderen blijven thuis) op Twitter tegen een maatregel die ze als “haastig” beschouwen, hoewel het te verwachten is dat de overgrote meerderheid van de Cubaanse ouders hun kinderen wel naar school stuurt.

En Havana?

De eerste helft van september staat Havana onder de strengste beperkende maatregelen sinds het begin van de epidemie, waaronder een onuitgegeven avondklok, de beperking van de bewegingsvrijheid van mensen en auto’s en het verbod om de stad in en uit te gaan.

Oncuba