Eind 2014 werd Norma Goicochea Estenoz door Cuba benoemd tot ambassadeur van Cuba voor de vertegenwoordiging bij België, Luxemburg en de Europese Unie. In een mum van tijd veroverde ze met haar enthousiaste stijl alle harten. “Naast politiek is ook het gevoelsleven zeer belangrijk.”Als geen ander weet ze politiek werk op hoog niveau te combineren met een warme, persoonlijke aanpak. Het protocol beperkt ze tot het minimum, en als er Cubaanse muziek weerklinkt grijpt ze je graag bij de arm om te dansen.

De Cubaanse ambassadeur is voor ICS natuurlijk een bijzondere en bevoorrechte gesprekspartner. We wilden dus graag een portret van haar geven. Begin januari 2016 kon ik haar eindelijk voor een klein interview strikken. Ze was volop bezig met de verhuis van de residentie, na een erg drukke onderhandelingsronde tussen de Europese Unie en Cuba een paar weken voordien.

Kunt u ons iets vertellen over uw familie en uw jeugd?

Ik ben geboren in Havana op 29 september 1956. Ik stam uit een heel eenvoudig gezin. Mijn moeder is al vijftig jaar gestorven, maar mijn vader leeft nog. Hij is 90 jaar. Aan hem dank ik mijn sterk karakter. Voor de revolutie was mijn vader vrachtwagenchauffeur, en hij was politiek niet actief. Mijn moeder deed het huishouden en werkte als meid en kokkin voor een senator. Ik heb een dochter en een kleindochter, mijn oogappels. Zoals iedere Cubaan ben ik erg aan mijn familie gehecht, aan mijn tante en aan mijn broers.

Als kind was ik lid van de Pioniers (1) en in mijn universiteit was ik de voorzitster van de Studentenorganisatie (FEU) (2).

Mijn hoger middelbaar deed ik aan de Ernesto Che Guevarraschool in de buurt van Caimito (3)In 1981 behaalde ik aan de hogeschool voor internationale betrekkingen “

Raúl Roa García” van Havana mijn master internationale politieke betrekkingen, waarna ik nog verder specialiseerde. Ik behaalde een diploma landsverdediging aan de Máximo Gómez militaire academie. De militaire academie is een kaderschool waar men het nationale beleid bestudeert. Defensie gaat immers over meer dan alleen militaire kwesties.

Ik hield van wiskunde en chemie – niet van fysica – maar ook van sociale wetenschappen. Ik heb altijd gevonden dat sociologie, de studie van de maatschappelijke problemen, van kapitaal belang is voor de ontwikkeling van een land. Ik hou van veelzijdig werk, zowel op het gebied van de economie als van de politiek.

Uw loopbaan stond vanaf het begin in het teken van de internationale politiek. Welke hoogtepunten zijn u bijgebleven?

De ontmoeting met Fidel in mijn school en de hele opleiding. Ook mijn betrokkenheid bij de onderhandelingen op het einde van de oorlog in Angola zijn mij bijgebleven. Ik voelde mij klein naast die helden, die toch heel bescheiden bleven.

De toespraak van Ricardo Alarcón (4) in de Verenigde Naties over de blokkade heeft mij erg geraakt. En ook mijn persoonlijke kennismaking met Afrikaanse leiders als Kaunde (5), Mugabe (6), Samora Machel (7), … hebben indruk op mij gemaakt.

Keek u ernaar uit om in Brussel te komen werken?

Elke benoeming is een uitdaging, ook die om hier in Brussel te werken, zowel op bilateraal als op multilateraal vlak. Op dit ogenblik zijn we bezig met de onderhandelingen met de EU. Wij werken er hard aan om Cuba te laten kennen en de politieke, economische en commerciële banden met de andere landen te versterken. Dat is niet alleen mijn werk maar dat van het hele collectief van de ambassade.

Hoe bekijkt u de solidariteitsbeweging met Cuba?

De solidariteitsbeweging bestaat uit mensen die van ons land houden, die het begrijpen, die zich actief inzetten om hun solidariteit te betuigen. Wij zijn alle solidariteitsbewegingen enorm erkentelijk. Onze revolutie verdedigen, onze principes, onze onafhankelijkheid, onze soevereiniteit, is een permanente opdracht van de Cubaanse diplomatie. Maar onze kunstenaars, onze atleten, onze wetenschapslui… zijn allemaal ambassadeurs voor ons land. Net zoals de mensen uit de solidariteitsbeweging. Hoe beoordeelt u de verhoudingen tussen de EU, de VS en Cuba?

De politieke betrekkingen tussen Cuba en de VS zijn nog verre van genormaliseerd. Daarvoor moeten de VS eerst de blokkade opheffen, het bezette grondgebied in Guantánamo teruggeven en ophouden zich met de interne zaken van Cuba te bemoeien en onze soevereiniteit volledig erkennen. En er is natuurlijk ook de kwestie van de compensaties voor de geleden schade door de blokkade.

Ik begrijp niet goed waarom Europa niet méér doet om haar belangen te verdedigen, bv. in het geval van de miljardenboetes tegen Paribas en Crédit Agricole.

De onderhandelingen tussen Cuba en de EU, waarvan de eerste ronde in 2014 plaatsvond, begonnen vóór de gesprekken met de VS; het zijn parallelle processen, met een eigen dynamiek.

Hoe ver staat het met de actualisering van de Cubaanse economie?

Onze economie groeide in 2015 met 4 %. (nvdr. In België We staan voor grote uitdagingen, waarbij de blokkade de eerste beperking van de actualisering blijft. Zij die Cuba verwijten dat het de blokkade inroept om zijn eigen inefficiëntie te verbergen antwoorden wij: hef de blokkade op, en dan zullen we verder praten.

We namen heel wat maatregelen, maar we kunnen onze ontwikkeling niet los zien van de internationale crisis en de internationale mechanismen waarin wij betrokken zijn.

Wat mogen we van het komende zevende congres van de Communistische Partij van Cuba verwachten?

In Cuba is er een beleid van continuïteit. Verwacht van het zevende congres geen radicale ommezwaai. Maar het zal wel de actualiteit van Cuba en de wereld analyseren, want er is heel wat gebeurd sinds 2011. De partij is de leidende kracht van het land, de gids, en de Cubaanse revolutie kan niet bestaan zonder verandering en verbetering.

Wat houdt u buiten de politiek nog zoal bezig?

Ik hou van kunst, vooral de plastische kunsten en allerlei soorten muziek. De cello, viool, piano en gitaar zijn mijn lievelingsinstrumenten, hoewel ik zelf geen enkel instrument bespeel. Mijn familie telde verschillende muzikanten. Ik dans ook graag, zoals je wel weet. Dansen is als therapie, het brengt je in vervoering. Als Cubaanse hou ik ook van baseball. En lezen! Door mijn werk kan ik helaas niet alles lezen wat ik zou willen, maar op mijn nachtkastje ligt een boek met een bloemlezing van Spaans-Latijns-Amerikaanse liefdesgedichten. Want naast politiek is ook het gevoelsleven zeer belangrijk.

Is er leven na de diplomatie?

Ik zou graag een galerij leiden waarin we bijvoorbeeld exposities zouden kunnen inrichten rond de internationale dag van het milieu, enz.

Mijn werk geeft mij heel veel voldoening; het is een voorrecht om Cuba te mogen verdedigen. Ik kan zo mijn steentje aan de revolutie bijdragen. Loopbaan van Norma Goicochea1981-1987: werkzaam op het Ministerie voor Buitenlandse Betrekkingen (Minrex).1987–1990: 2° en 3° secretaris in de Permanente Vertegenwoordiging bij de VN in New-York.1990-1992: opnieuw aan de slag bij Minrex.1992-1993: studeert aan de militaire academie.1993-2002: Minrex.2002-2005: onderdirecteur van Multilaterale Zaken op Minrex.2005 -2011: ambassadeur in Oostenrijk.2011-2014: Minrex.2014- : ambassadeur in België.

Noten:(1) Jeugdbeweging voor scholieren van de lagere en middelbare school.(2) Studentenbeweging (Federatie van Universiteitsstudenten).(3) Dorp op 40 km van Havana waar het Internationale Kamp Julio Antonio Mella ligt en waar jaarlijks verschillende internationale solidariteitsbrigades verblijven. Vorige en dit jaar ook vanuit ICS.(4) Ricardo was op dat moment ambassadeur van Cuba bij de VN. Nadien bekleedde hij de functie van minister van Buitenlandse Zaken en voorzitter van het Cubaanse parlement.(5) Eerste president van Zambia, 1964-1991(6) President van Zimbabwe sinds 1987(7) President van Mozambique 1975-1986