Een groep van 16 Belgen en 2 Oostenrijkers kwam op 13 maart in Cuba aan voor een solidaire ontdekkingsreis. De terugvlucht was gepland voor 2 april, maar de coronacrisis gooide het reisplan danig om. Iedereen geraakte gelukkig veilig thuis, maar dat verliep niet van een leien dakje.

Goed voorbereid vertrokkenEnkele maanden geleden kwamen de reislustigen in Deurne bijeen om het reisprogramma vast te leggen, onder de deskundige leiding van reisbegeleider Leen Swinnen. Cubanismo.be gaf toelichting bij de politieke context die de reizigers in Cuba mochten verwachten.

De reis verliep in samenwerking met ICAP, het Cubaanse Instituut voor de Vriendschap onder de Volkeren dat o.a. solidariteitsreizen naar het eiland begeleidt, en het reisagentschap Amistur. Op het programma stonden natuurwandelingen, bezoeken en ontmoetingen die de reizigers een goed beeld moesten geven van het leven in Cuba in al zijn facetten.

Een mooi beginLeen Swinnen: De reis verliep zoals gepland… eerst Havana, dan via Holguin en verder de kustlijn langs dorpen als Mayari zoals in het liedje Chan Chan .. naar Baracoa waar we een prachtige wandeling maakten en een landbouwcoöperatie bezochten. Alles verliep prima… tot in Santiago de Cuba, waar de groep de boodschap kreeg dat hij meteen naar Havana moest terugkeren. Twee dagen met busritten van 9 uur en van 6 uur, waarbij de reizigers her en daar met lede ogen de richtingaanwijzers zagen van de bestemmingen die ze nog hadden moeten aandoen. Gelukkig heerste er op de bus een goede sfeer, al zat de lekkere rum daar ook wel voor iets tussen. En we konden in Santa Clara toch even stoppen voor om de Tren Blindado en het grote Che-beeld daar te bezoeken.

Plan BVanaf de eerste dag van de coronacrisis namen de reizigers elke dag hun temperatuur, werd er systematisch ontsmet op en af de bus, bij de ingang van elk hotel en elke ontmoeting. In Baracoa kwam ook een Cubaans gezondheidsteam in het hotel de groep opvolgen. In Havana maakten de Cubaanse gids en reisleiding gebruik van het weekend om “plan B” uit te voeren: even bekomen van alle emoties met enkele uren rust aan het strand van Playas del Este en toch ook nog een bezoek aan het Museum van Schone Kunsten en het Museum van de Revolutie. Op maandag gaf de ontmoeting met ICAP de kans om alle indrukken te delen en elke mogelijke vraag te stellen. Dan was het over en uit en moest iedereen noodgedwongen in het hotel blijven, terwijl Leen de Belgische ambassade contacteerde voor hulp en vooral, een mogelijke terugvlucht zocht.

Leen Swinnen: De Cubaanse partners werkten eerst nog een alternatief reisprogramma uit, dat door de opgelegde quarantaine natuurlijk niet kon doorgaan. Zij hebben alles in het werk gesteld om de quarantaine zo goed mogelijk te laten verlopen voor de groep. In het hotel kwamen Cubaanse teams de gezondheid opvolgen van alle gestrande toeristen. Er werden voor 10 euro ook extra mondmaskers aangekocht voor de hele groep, om zo veilig mogelijk door de luchthaven van Madrid te komen.

Hallo België?

Op vrijdag 20 maart werd het duidelijk dat alle buitenlandse toeristen zo snel mogelijk het eiland moesten verlaten. Op zaterdag begon dan de zoektocht naar mogelijke terugvlucht, in samenspraak met het reisbureau Rainbow in Brussel. De normaal voorziene luchtvaartmaatschappij kon hen eerst wel en dan weer géén terugvlucht bieden.

Hoe beoordelen jullie de ondersteuning vanuit de Belgische ambassade?

Leen Swinnen: De contacten met de Belgische ambassade in Havana verliepen moeizaam en ter plaatse gaan bleek zelfs niet mogelijk. Zelfs telefonisch verliep het moeilijk en moest het noodnummer via een contact op Buitenlandse Zaken worden verkregen! Uiteindelijk kon er op maandag toch bij het consulaat worden langsgegaan. Daar gaf de consul een lijst met mogelijke vluchten, maar de groep moest zelf uitzoeken of er nog plaats was. Repatriëringsvluchten als Europees initiatief werden misschien overwogen, maar was duur, aldus de consul. Dan hadden de Oostenrijkse reizigers meer geluk: de Oostenrijkse regering organiseerde hun repatriëringsvlucht. Indien plaats mochten ook andere Europese burgers mee, maar dat wist de Belgische consul blijkbaar niet… Over het algemeen kreeg de groep tegenstrijdige informatie over mogelijke terugvluchten, en het feit dat Spanje zijn luchtruim zou gesloten houden deed voor het ergste vrezen.

De groep had alle begrip voor de uitzonderlijke situatie, maar had toch wel het gevoel dat de Belgische overheid haar burgers aan hun lot overliet. En was ook geen Europese samenwerking of coördinatie met luchtvaartmaatschappijen om alle Europese burgers veilig thuis te krijgen.

Uiteindelijk kon de groep op vrijdag 27 maart veilig afreizen, mits de aankoop van een nieuw retourticket. Cubanismo.be kwam de groep te hulp door het bedrag voor de tickets voor te schieten.

Vrijdagavond kwamen de Belgen veilig en gezond terug aan in Brussels Airport, waar ze zich meteen verbaasden over het gebrek aan veiligheidsmaatregelen: geen gezondheidscontrole, geen tests, personeel zonder bescherming, chauffeurs zonder mondmaskers enz. Enkel politie die hen wist te verwelkomen met “afstand respecteren of 250€ boete”.

Hun reis is helaas anders verlopen dan aanvankelijk gepland, maar ze houden er toch een positieve indruk aan over, want ze hebben zelf kunnen ervaren hoe men in Cuba de gezondheid op de eerste plaats zet.

Tot slot: vele reizigers willen hun bezoek aan het eiland voltooien en bereiden zich dus voor op een nieuwe reis.