De oorlog tussen Rusland en Oekraïne laat Latijns-Amerika niet onberoerd. Hoe kijkt Cuba naar deze Europese oorlog?
Relaties Cuba – OekraïneCuba en Oekraïne onderhouden al decennia diplomatieke, culturele en commerciële betrekkingen. Vorig jaar (26 april 2021) vond er nog een ontmoeting plaats tussen afgevaardigden van de buitenlandministeries van beide landen. En afgelopen maand nam een Oekraïense delegatie deel aan het Internationaal Congres over Hoger Onderwijs in Havana. In Oekraïne organiseert het Instituut José Martí de solidariteit met Cuba, en er bestaat ook een parlementaire vriendschapsgroep.
Het verdwijnen van de USSR en de socialistische Oost-Europese landen en de veranderde politieke situatie in Oekraïne hadden natuurlijk hun weerslag op de betrekkingen tussen beide landen. Zo onthield Oekraïne zich, samen met Colombia, op de UNO-stemming over de opheffing van de VS-blokkade tegen Cuba in 2019, terwijl het voordien altijd tegen de blokkade had gestemd.
Niemand in Oekraïne zal echter ooit vergeten hoe Cuba na de kernramp in Tsjernobyl tussen 1989 en 2011 meer dan 20 000 jonge kankerslachtoffertjes opving in een gespecialiseerd centrum in Tarara, ten oosten van Havana. Ze kregen er gratis medische zorg, onderwijs, kleding, voedsel, huisvesting, ontspanning… Gespecialiseerde Cubaanse artsen reisden ook naar Oekraïne om in de getroffen regio patiënten te behandelen. Geen enkel ander land deed zo een omvangrijke inspanning.
Gisela García, hoofd van de directie Europa en Canada van het ministerie van Buitenlandse Zaken (Minrex), ontving op 26 februari de Oekraïense zaakgelastigde Oleksandr Kalinchuk om het Cubaanse standpunt mee te delen. De Cubaanse ambassade in Kiev blijft open.
De analyse van CubaIn zijn verklaring van 26 februari 2022 analyseert Cuba het conflict in Oekraïne als volgt:“De wil van de VS om de uitbreiding van de NAVO naar de grenzen van de Russische Federatie voort te zetten, leidde tot een scenario met onvoorspelbare draagwijdte, die voorkomen had kunnen worden.
De militaire bewegingen van de VS en de NAVO in de voorbije maanden, richting gebieden die grenzen aan de Russische Federatie, en voorafgegaan door de levering van moderne wapens aan Oekraïne, zijn welbekend, en vormen gezamenlijk een geleidelijke militaire omsingeling.
Een rigoureus en rechtvaardig onderzoek van de huidige situatie in Oekraïne is onmogelijk zonder een zorgvuldige evaluatie van de gerechtvaardigde aanspraken van de Russische Federatie bij de Verenigde Staten en de NAVO. We moeten ook kijken naar de factoren die geleid hebben tot gebruik van geweld en niet-naleving van de rechtsbeginselen en internationale normen die Cuba onderschrijft en krachtdadig ondersteunt, en die met name voor kleine landen een essentieel referentiepunt vormen tegen hegemonie, machtsmisbruik en onrecht.
Cuba verdedigt het internationaal recht en is erg gehecht aan het Handvest van de Verenigde Naties, en zal ten allen tijde de vrede verdedigen en zich verzetten tegen het gebruik of de dreiging van geweld tegen welke staat dan ook.
Wij betreuren ten zeerste de dood van onschuldige burgers in Oekraïne. Het Cubaanse volk had en heeft nog steeds een nauwe band met het Oekraïense volk.
De geschiedenis zal de regering van de VS ter verantwoording roepen voor de gevolgen van een steeds offensievere militaire doctrine buiten de grenzen van de NAVO, die een bedreiging vormt voor de internationale vrede, veiligheid en stabiliteit.
Het recente besluit van de NAVO om voor het eerst de reactiemacht van deze militaire alliantie te activeren, doet onze bezorgdheid nog toenemen. (…)Wij roepen op tot een doordachte, constructieve en realistische diplomatieke oplossing voor de huidige crisis in Europa, met vreedzame middelen, die de veiligheid en soevereiniteit van allen garandeert, en tevens de regionale en internationale vrede, stabiliteit en veiligheid.
Cuba verwerpt hypocrisie en dubbele maatstaven. We mogen niet vergeten dat de Verenigde Staten en de NAVO in 1999 een grootscheepse agressie ontketenden tegen Joegoslavië, een Europees land dat zij, ten koste van vele mensenlevens, versnipperden in functie van hun geopolitieke doelstellingen, waarbij zij het Handvest van de VN negeerden. (…)”.
Oproep voor staakt-het-vuren en bescherming van de burgerbevolkingNet als de meeste Latijns-Amerikaanse landen roept Cuba op tot een staakt-het-vuren en dialoog. Cuba vraagt alle partijen ook om de burgerbevolking, haar bezittingen en de burgerlijke infrastructuur te beschermenNu de Russisch-Oekraïense oorlog ook nucleaire accenten krijgt, past het eraan te herinneren dat Cuba – in tegenstelling tot de NAVO en België – het VN-verdrag voor verbod op kernwapens (2017) heeft ondertekend en mee aan de basis lag van het initiatief van de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caribische Staten (CELAC) om de regio tot ‘vredeszone’ uit te roepen (2014) en van de belofte om onderlinge geschillen op respectvolle wijze en zonder wapens te beslechten. Zou dit een (kernwapenvrije) toekomstige Europese veiligheidsstructuur niet kunnen inspireren?