Ce samedi passé marquait l’anniversaire d’un an du décès de Fidel Castro. Dimanche, les Cubains ont rendu hommage à son héritage révolutionnaire en se rendant massivement aux urnes. Samedi, une grande masse se réunissait aux marches de l’Université de La Havane pour lui rendre hommage et en criant ‘Yo soy Fidel!’ (‘Je suis Fidel!’). Cubanismo.be se joint aux hommages et… … publie, à l’occasion de ce premier anniversaire, un chapitre du livre ‘Ontmoetingen met Fidel’ de Katrien Demuynck et Marc Vandepitte. C’est l’histoire d’une rencontre que ces auteurs ont eu avec une femme cubaine exceptionnelle qui, enfant, a eu l’honneur d’être reçue par Fidel. Cette rencontre montre, de façon assez émotionnelle, la signification de Fidel et son oeuvre révolutionnaire pour Cuba et le monde. (Le livre existe uniquement en néerlandais.)Mabel Cedeño Pérez (2007)Profession : instructrice d’artAnnée de naissance : 1989 ‘Het is dankzij die inspanningen en die bijzondere zorgdat gehandicapte kinderen hier advocaat kunnen worden.’MabelitaFidel es (mi) vidaEnkele jaren geleden ontmoetten we haar voor het eerst. Met een groep jongeren uit België bezochten we de Escuela Solidaridad con Panamá, een school voor fysisch zwaar gehandicapte kinderen, even buiten Havana. Het bezoek werd afgerond met een kort optreden van enkele leerlingen. Eén van hen was Mabelita. Op de terugreis naar ons hotel zaten een aantal jongeren stilletjes te snotteren in de bus. Het bezoek had hen sterk aangegrepen. We zijn nu vier jaar verder.(2007) Mabelita volgde vanaf de derde graad secundair onderwijs een opleiding voor kunstinstructeur. Vorig jaar beëindigde ze die studie. Momenteel werkt ze als kunstinstructeur bij het kindertheater La Colmenita, De Bijenkorf, en volgt ze een masteropleiding in de kunstwetenschappen aan de universiteit van Havanna. ‘Aan de universiteit? Dat lijkt ons niet evident in uw situatie?’ ‘Nee, dat is zo, maar de professoren komen tot bij mij thuis en geven me daar les. Het verwerken van de cursussen doe ik ook thuis en zo lukt het mij.’Voor ons zit een klein, tenger wezentje. Mabelita worstelt met een ernstige groeiafwijking. Ondanks haar achttien jaar heeft ze de gestalte van een peuter en kan ze zich niet normaal bewegen. Ze heeft de maximumleeftijd van kinderen met haar syndroom reeds overschreden. In een doorsnee derdewereldland zou Mabelita een vogel voor de kat geweest zijn, tenzij haar ouders gefortuneerd waren. In Latijns-Amerika bereiken vier maal meer kinderen als in Cuba hun eerste levensjaar niet. Qua kindersterfte haalt het eiland een score zoals in de rijke landen, en scoort zelfs beter dan de VS. Mochten de landen van Latijns-Amerika dezelfde gezondheidszorg verzekeren als Cuba – wat in principe kan – dan zouden elk jaar meer dan tweehonderdduizend baby’s gered worden. Mabelita is zich daar heel goed van bewust. Ze heeft al veel nagedacht over haar situatie en hoeft niet naar haar woorden te zoeken. ‘Voor mij is het een echt voorrecht om in Cuba geboren te zijn, om hier te mogen leven en al die kansen te krijgen.

Als je Cuba beter leert kennen zal je merken dat het belangrijkste voor de revolutie de kinderen zijn, de jongeren. Ze zijn een waardevolle schat, de meest kostbare die een samenleving bezit. Ik ben een voorbeeld van hoe de revolutie gehandicapte kinderen helpt en kansen geeft. Het is dankzij die inspanningen en die bijzondere zorg dat gehandicapte kinderen hier advocaat kunnen worden, of kunstinstructeur zoals ik. De revolutie is echt een voorbeeld van wat leven is, een schitterend voorbeeld van menslievendheid van opkomen voor waarden en vrijheid. Ze heeft ons geholpen om nuttig te zijn, om ons nuttig te voelen in de maatschappij. Ze heeft ons getoond dat er plaats is voor ons en dat we die plaats moeten innemen. Ze heeft ons laten zien dat er geen verschillen zijn tussen mensen, dat wij dezelfde rechten hebben als iemand zonder handicap, dat we kunnen studeren en kunnen werken, dat we onze dromen kunnen waarmaken.’Mabelita heeft de gave van het woord, ze vuurt de ene zin na de andere af met een klare, vurige stem. Ze lacht constant en haar ogen stralen een onwaarschijnlijk enthousiasme uit. ‘Ik denk dat de droom van de revolutie nog niet af is. We hebben nog veel werk voor de boeg. Dat is een taak voor de nieuwe generaties. Voor mij is het grootste privilege geleefd te hebben en deel te hebben aan de strijd die we hier voeren. Als je jezelf revolutionair wilt noemen, gooi je dan mee in de strijd om elke dag beter te zijn.’ Mabelita klinkt aanstekelijk.

La Colmenita is een befaamd theatergezelschap voor kinderen. Het kaapte verschillende internationale prijzen weg en het is in 2007 benoemd tot ambassadeur van Unicef. Op een bepaald moment kwam de directeur op het idee om zo’n gezelschap op te richten voor kinderen met een handicap. Zo is Mabelita daar terecht gekomen. Vandaag wordt ze Koningin van la Colmenita genoemd. Het gezelschap heeft een heel mooie filosofie. Mabelita: ‘Het gaat over een groep bijtjes die hun eigen huis runnen en er elke dag op uit trekken in de wereld om met dezelfde ijver tederheid bijeen te zoeken. Het belangrijkste voor La Colmenita is het bevorderen van samenhorigheid en menselijke waarden door middel van theaterkunst.

Voor ons, kinderen met een handicap, was toneelspelen zeer aangrijpend, omdat wij ons vaak een beetje minderwaardig voelen en verlegen zijn. Dankzij La Colmenita konden we deze obstakels overwinnen. Het toonde ons dat je in je leven je doel kan bereiken als je er maar voor gaat, als je maar doorzet, dat is het allerbelangrijkste.’ Vandaag geeft Mabelita er zelf les en probeert ze dat door te geven wat ze er zelf heeft gekregen. ‘Hoe wij les geven? Wij doen dat door menselijke waarden door te geven, ethiek aan te brengen. Ethiek, dat is het allerbelangrijkste. Dat is hetgeen el comandante ons steeds opnieuw voorhoudt in zijn toespraken. Want een menselijk wezen zonder ethiek is eigenlijk niet in staat om te leven. Ethiek, dat zijn de vleugels van je hart, dat heb je nodig om het hoofd te kunnen bieden aan alle slechte ideeën en opvattingen die ons beïnvloeden.’Op een dag was er een voorstelling in het Palacio de las Convenciones, een groot theater. Het was in volle strijd om Elián (1) terug naar Cuba te krijgen. Het was daar dat Mabelita Fidel voor het eerst ontmoette. ‘Ik zal dat moment nooit vergeten. Ik ben nog altijd een beetje opgewonden als ik eraan terugdenk, een gevoel dat me nooit meer zal verlaten, denk ik. Ik was toen echt nerveus, maar hij stelde me op mijn gemak. Je voelt dat hij graag met andere mensen praat en ermee in contact treedt. Hij luistert echt naar je en peilt naar je oordeel over alles en nog wat. Hij gaat graag diep in op de zaken en heeft oog voor details. Ik praatte met hem over kunst, cultuur, geschiedenis en nog zoveel meer. Voor mij betekent hij veel, zeer veel. Als ik Fidel in één woord zou moeten samenvatten, dan zou ik zeggen: ‘vida’ (leven). Ik weet waarover ik spreek, ik heb mijn leven aan hem te danken.’ Met een krop in de keel nemen we afscheid van deze brok vitaliteit en levensvreugde. Het gesprek met dit kleine, sterke meisje zal ons bijblijven. Voetnoot(1) In november 1999 wordt Elián González meegenomen door zijn moeder voor een illegale overtocht naar de VS, zonder medeweten van de vader. Maar het bootje leidt schipbreuk en de meeste inzittenden komen om. Elián is één van de weinige overlevenden. Hij is amper vijf jaar en wordt ondergebracht bij familie in Miami. Aangespoord door de maffia weigeren die het kind terug te geven aan zijn vader. Dat veroorzaakt een storm van verontwaardiging in Cuba. Honderdduizenden Cubanen komen spontaan de straat op, artiesten geven benefietoptredens in heel het land. Pogingen in de VS om de vader om te kopen mislukken en uiteindelijk kan het kind in juni 2000 terugkeren naar Cuba. De gebeurtenissen en de spontane mobilisaties van de bevolking zijn het begin van wat men de Batalla de Ideas (Ideeënstrijd) is gaan noemen.