Aanstaande zondag (27 november 2022) trekken de Cubanen naar de stembus om hun 169 gemeenteraden (assambleas municipales del poder popular) te verkiezen. Een woordje uitleg over het unieke Cubaanse kiessysteem, dat nu uitgebreid aan bod komt in de Cubaanse media.

Op wie kan men stemmen?

Anders dan bij ons verlopen de verkiezingen niet via partijen die lijsten indienen. De kiezers stellen zelf hun lijst samen door in vergaderingen per kieskring te beslissen wie er op de lijst komt. Dat heet kandidaten voordragen. De Communistische Partij houdt zich hier afzijdig.

Tussen 21 oktober en 17 november vonden er in het hele land bijna 45 000 vergaderingen plaats in de kieskringen, waaraan 6,6 miljoen kiezers deelnamen (73% van de kiezers). In totaal werden 26 746 kandidaten voorgedragen, waarvan 45% vrouwen en 17% jongeren. 30% zetelen nu al en 0,74% zijn volksvertegenwoordigers (nationaal parlement). Iets meer dan 22 000 jongeren gaan voor het eerst stemmen. Per mandaat moeten er minstens twee kandidaten zijn.

De verkiezingen vinden om de vijf jaar plaats. Er is geen opkomstplicht.

Vanaf 12 november worden de biografieën van de kandidaten uitgehangen (foto, leeftijd, beroep etc.). Kandidaten voeren geen persoonlijke campagnes. De uitkomst wordt dus niet bepaald door geld en loze beloftes.

In het hele proces zijn meer dan 180 000 ambtenaren betrokken, naast meer dan 1 400 toezichthouders en meer dan 24 000 medewerkers voor de kiesverrichtingen.

Hoe verloopt de stemming?

Elke Cubaan die over zijn politieke rechten beschikt, minstens 16 jaar is en in het kiesregister is ingeschreven mag zijn of haar stem uitbrengen. De stemming is geheim. De kandidaat die 50% (+1 stem) van de stemmen haalt is verkozen. De stemmen worden openbaar geteld.

Hoeveel verdient een verkozene?

Een verkozene (delegado) wordt niet vergoed om zijn mandaat uit te oefenen. Wanneer hij of zij een vaste functie opneemt (zoals voorzitter, vicevoorzitter en secretaris van de gemeenteraad of vast lid van een commissie), dan geniet hij of zij ‘vrijstelling’: hij of zij behoudt zijn werkplek en daarmee verbonden loon.

Een verkozene moet regelmatig verantwoording afleggen aan zijn kieskring, en kan worden afgezet en vervangen als hij of zij het mandaat niet goed uitoefent.

Meerderheid versus oppositie?

De gemeenteraadsleden discussiëren over het te voeren beleid, maar wel vanuit het oogpunt van het algemeen belang en op basis van een consensus, zowel in de raad als onder de bevolking. Je krijgt dus geen strijd tussen meerderheid en oppositie.

Een van de belangrijkste opdrachten van een gemeenteraadslid is het beleid mee vormgeven en uitleggen, maar ook luisteren naar de mensen, hun klachten en voorstellen bespreken en ze betrekken in het oplossen van de problemen.

De gemeenten hebben sinds de laatste grondwetsherziening aan autonomie en macht gewonnen. De gemeenteraadsleden dragen dus een grote verantwoordelijkheid in zowel het bestuur als de economische ontwikkeling van hun gemeente.

Een uitgebreide uitleg (in het Spaans) vind je hier.