Met een reële interne economische crisis in Cuba op de achtergrond, na meer dan 2 jaar van pandemie en de verscherpte VS-blokkade komt de Cubaanse emigratie weer op de voorgrond. Sinds de revolutie in 1959 is die emigratie een economisch en politiek wapen.

Momenteel woont 3,6% van de wereldbevolking in een ander dan in eigen land. Mensen verhuizen om allerlei redenen. Onder andere om te ontsnappen aan oorlogen, onderdrukking, armoede, honger, de gevolgen van de klimaatverandering, om nieuw werk te vinden of betere economische omstandigheden of om zich met familie te herenigen. Maar er zijn ook landen die migratie als wapen hanteren of uitbuiten, zoals in het geval van de VS tegenover Cuba. Bovendien profiteert de VS van die emigratie, ten koste van de thuislanden.

Migratie Cuba-VSTussen 1950 en 1958 emigreerden ongeveer 65.200 Cubanen naar de Verenigde Staten, wat met de inwoners en hun nakomelingen meegerekend, neerkwam op 100.000 Cubanen die in dat land woonden. In 1958 kwamen daar nog eens 72.000 Cubanen bij .

Vanaf de overwinning van de revolutie in 1959 tot vandaag werd de migratie een instrument van destabilisatie, met een exclusieve behandeling van de Cubaanse migranten.

De VS-regering organiseerde speciale en uitsluitend voor Cubanen bestemde migratieprogramma’s en verleende zelfs de status van politiek vluchteling aan iedereen die Cuba verliet en in de VS aankwam.

Het Congres van de Verenigde Staten keurde daartoe op 2 november 1966 de “

Act to Adjust the Status of Cuban Refugees to that of Lawful Permanent Residents of the United States, and for Other Purposes” (kortweg de Cuban Adjustment Act, CAA) goed.

Cubanen die in de VS worden toegelaten of voorwaardelijk worden vrijgelaten en die fysiek één jaar in het land blijven, kunnen door de procureur-generaal worden “geregulariseerd” als een vreemdeling die legaal is toegelaten om permanent in de VS te verblijven, wat zich uitbreidt en ook geldt voor de echtgenoot en de kinderen . Immigranten die uit enig ander land naar de VS komen genieten die vrijstelling niet.

Volgens deze wet, die nog steeds van kracht is, kunnen Cubanen die in de VS aankomen, al dan niet legaal, na een jaar en een dag een permanente verblijfsvergunning te krijgen, waarna zij in minder dan 3 jaar toegang kunnen krijgen tot het VS-staatsburgerschap.

Cubanen zijn ook de enige immigranten die onmiddellijk en automatisch, ongeacht of zij illegaal zijn aangekomen, een werkvergunning kunnen krijgen. Zij hebben geen “verklaring van tenlasteneming”nodig om legaal in de Verenigde Staten te verblijven, een socialezekerheidsnummer te krijgen en in aanmerking te komen voor openbare voedsel- en huisvestingsvoorzieningen.

Na een tiental jaren waarin relatief weinig Cubanen in de Verenigde Staten aankwamen, neemt hun aantal opnieuw toe. Tussen 2018 en 2021 emigreerden zo’n 2.000 Cubanen naar de Verenigde Staten. Maar in januari zijn bijna 15.000 Cubanen de zuidgrens van de VS overgestoken en in februari lag het dagelijks gemiddelde op 1500. Volgens de Washington Post zien Amerikaanse grenswachten een “twaalfvoudige toename ten opzichte van 2020”. Toch hebben VS-ambtenaren in de afgelopen vijf maanden slechts 20 inkomende Cubanen gedeporteerd, en slechts 95 in 2021.

President Obama trok in januari 2017 een administratieve regeling in waarbij Cubaanse migranten die na een zeetocht de Verenigde Staten waren binnengekomen mochten blijven, terwijl Cubanen die op zee werden aangehouden teruggestuurd werden naar Cuba. Cubanen die via het water aankwamen, mochten niet langer blijven. Migranten reageerden door hun toevlucht te nemen tot de lastige Midden-Amerikaanse route over land naar de grens met de VS.

Migranten van andere landen die de route afleggen, de grens oversteken en worden aangehouden, worden ofwel snel gedeporteerd, ofwel laat men ze in Mexico of in gesloten centra op een asielbesluit wachten. Ofwel worden ze vrijgelaten in afwachting van een rechtszaak. Cubanen die de grens oversteken, krijgen daarentegen meestal een zogeheten “humanitaire voorwaardelijke vrijlating” en worden vrijgelaten. Of zij worden na een korte opsluiting vrijgelaten in afwachting van de uitspraken van een rechtbank over hun asielaanvraag. Na een jaar komen zij krachtens de CAA in aanmerking voor permanent verblijf.

De door de CAA verstrekte verlokking van een permanente verblijfsvergunning heeft als doel om een stroom van Cubaanse immigranten aan te moedigen.

Maar paradoxaal genoeg doet de regering van de VS tegelijk alsof zij het reizen van Cubanen naar de Verenigde Staten belemmert. Zo heeft de Amerikaanse regering in 2017 personeel uit haar ambassade in Havana teruggeroepen. Dit was een reactie op het nog steeds onverklaarbare neurologische syndroom dat de daar gestationeerde diplomaten trof. Op die manier konden Cubanen ook geen beroep meer doen op consulaire diensten om legaal naar de VS te reizen.

Zij werden gedwongen in andere landen naar VS-ambassades te gaan om inreisvisa te verkrijgen. Dat maakt de reiskosten voor de meeste reizigers te hoog. De VS-regering liet in maart weten dat haar ambassade in Havana binnenkort visa voor toegang tot de Verenigde Staten zou verwerken, maar alleen voor ouders van VS-staatsburgers.

De VS moedigt illegale emigratie van Cubanen aanDe economische blokkade door de VS, de gevolgen van de coronapandemie en onopgeloste binnenlandse kwesties, waaronder inflatie, corruptie, omslachtige uitvoering van hervormingen, tekorten in de binnenlandse voedselproductie en de gevolgen van de omzetting van twee munteenheden in één zijn allemaal elementen die de toegenomen emigratie verklaren.

Op sociale media en anti-Cubaanse websites worden de emoties van de mensen echter ook gemanipuleerd door middel van een virtuele lawine aan valse informatie, oproepen om het land te verlaten en valse getuigenissen van mensen in Cuba die staan te popelen om te emigreren enz. Media die de belangen van Washington dienen blijven onvermoeibaar het illegale vertrek naar de Verenigde Staten aanmoedigen en daartoe oproepen.

De VS en Cuba sloten in 1994 een akkoord over een mechanisme voor legale emigratie van Cubanen naar de Verenigde Staten. De VS-regering zou jaarlijks minstens 20.000 uitgelote Cubanen toestemming geven om permanent naar de Verenigde Staten te verhuizen. Maar de VS-immigratiedienst geeft bijna nooit het vereiste aantal inreisvisa af.

Cubanen zonder papieren die via de Midden-Amerikaanse landroute de grens met de VS willen bereiken, moeten hun tocht beginnen in een land waarvoor geen inreisvisum vereist is. Nu is Nicaragua nog het enige visumvrije land voor Cubanen. Dat komt omdat Panama, Colombia en Costa Rica – mogelijk op aandringen van de VS – de doorreis van Cubanen via hun grondgebied belemmeren en zelfs bijna volledig verbieden, door zeer moeilijke voorwaarden te stellen of door visa en vergunningen ronduit te weigeren. Een migratiecrisis uitlokken om binnen te vallen?

In de VS heerst onrust over de mogelijkheid dat grote aantallen Cubaanse migranten aankomen en de opnamecapaciteit van de VS te boven gaat.

Dat gebeurde al twee keer, in 1980 en in 1994 toen Cubanen massaal op vlotten de zee opgingen na oproepen uit de VS. Telkens kon die crisis aangepakt worden zonder dat de veiligheid van Cuba zelf in gevaar kwam. Maar het creëren van een ‘migratiecrisis’ blijft een aanlokkelijk idee om een al dan niet humanitaire interventie vanuit de VS in Cuba te verantwoorden. p { margin-bottom: 0.1in; line-height: 115%; background: transparent }a:link { color: #000080; text-decoration: underline } VS profiteert van de migratieDe Cubaanse wetenschapper en politiek waarnemer Agustín Lage beklemtoont “de emigratie van jonge mensen met een universitaire opleiding”.

Dat fenomeen weerspiegelt “veranderende migratieprocessen in de loop van de twintigste eeuw” die van invloed zijn op de economieën en “staten met een aangetaste sociale en economische ontwikkeling” in gevaar brengen. Hij verwijst naar de onderontwikkelde samenlevingen in het Zuiden en vermoedelijk op de legioenen wetenschappers en artsen die Cuba gedurende vele jaren heeft klaargestoomd. Zij vormen “menselijk kapitaal” en zijn een belangrijke hulpbron voor de Cubaanse economie.

Lage wijst erop dat het aantal hoogopgeleide immigranten die de Verenigde Staten binnenkomen, is gestegen van 3% in 1930 tot 40% nu, en dat de meesten van hen in Azië en Latijns-Amerika zijn opgeleid. Een derde van alle wetenschappers die in de onderontwikkelde wereld zijn opgeleid, woont nu in ontwikkelde landen. Cruciaal is dat “het deel van migranten met een universitaire opleiding sneller groeit dan de hoeveelheid migranten in het algemeen.”

De Verenigde Staten zijn de “voornaamste begunstigde van deze migratiestroom.” Van alle wetenschappers die uit onderontwikkelde landen zijn geëmigreerd, bevindt 76% zich in de Verenigde Staten. Lage noemt de Amerikaanse wetgeving ten gunste van migranten met een “academische graad” als een indicatie van het doel van de Verenigde Staten.”

De landen van het Zuiden investeren in de vorming van menselijk kapitaal. Maar een deel van dat menselijk kapitaal emigreert.” De economieën in het Noorden krijgen een “waardevermeerdering”. Onderontwikkelde landen verliezen twee keer. Zij betalen de kosten van de opleiding van gekwalificeerde mensen die vertrekken en betalen voor “hoogtechnologische producten die zij moeten invoeren,” en die “een onmiskenbare bijdrage van diezelfde migranten” vertegenwoordigen.

Voor Lage vormen de Verenigde Staten het immigratiebeleid op basis van economisch eigenbelang en onderwerpen zij de behoeften van de minder ontwikkelde landen gemakkelijk aan hun eigen eisen. Het is duidelijk dat de manipulatie door de VS van de Cubaanse migratie voor contrarevolutionaire doeleinden in dezelfde lijn ligt.

Lage concludeert: “

Tegen ons is gedurende meer dan zes decennia een economische agressie uitgeoefend die de materiële levensomstandigheden van de bevolking heeft aangetast. Op elk historisch moment en op elke plaats op aarde hebben aanhoudende economische moeilijkheden aanleiding gegeven tot migratiedruk. En Cuba bevindt zich op deze aarde. Maar onze geschiedenis en onze cultuur zijn in ons voordeel. Het Cubaanse nationale bewustzijn is de basis voor ons vermogen tot verzet. Onze cultuur en onze geschiedenis zijn hier diep geworteld en ook in het bewustzijn van Cubanen die hier niet wonen.” Niettemin “loopt ons project van een socialistische maatschappij, een ‘met allen en voor het welzijn van allen’ (de woorden van José Martí), een reëel gevaar. Dat mogen we niet onderschatten.”

Ondertussen blijft de Cubaanse overheid er bij de VS op aandringen de afgesproken visa toe te kennen en zo een ordentelijke en legale emigratie te bewerkstelligen en Cubanen te behoeden voor onveiligheid en misbruik door mensensmokkel. Op basis van een artikel van Raúl Capote, Cubaans schrijver, professor, onderzoeker en journalist en van W.

T. Whitney Jr., een gepensioneerde kinderarts en politiek journalist uit Maine.