Wat staat er op het programma van het achtste partijcongres van de Cubaanse Communistische Partij? Het congres zal de balans opmaken van de doelstellingen van het vorige congres op het gebied van de sociaal-economische ontwikkeling en de partijwerking – met name de banden tussen de partij en het volk en het invullen van de leidende functies (het kaderbeleid) – en de begonnen regeringsprogramma’s versterken en voortzetten.

De uitdagingen zijn niet min, in een context van verscherpte blokkade, wereldcrisis en COVID-19.

In de aanloop naar het congres schreef het Centraal Comité*:“Er zijn objectieve en subjectieve problemen die het tempo van de toepassing van het beleid en de genomen maatregelen beïnvloeden.

De huidige situatie mag geen rechtvaardiging worden om de processen te vertragen. Integendeel, zij dringt de noodzaak op om een impuls te geven aan de actualisering van ons economisch en sociaal model om te voldoen aan wat we overeengekomen zijn en om de nog bestaande belemmeringen in de ontwikkeling van de productiekrachten en de efficiëntie te elimineren. (…)Het is dringend noodzakelijk om de voedselproductie in het land te verhogen door gebruik te maken van alle interne reserves, wat, net als voor de rest van de sectoren van de economie en de maatschappij, ook onderzoek, innovatie en technologische ontwikkeling vereist, evenals de systematisering van de resultaten.

In de economie moeten de banden tussen de overheidssectoren en de andere sectoren verder ontwikkeld worden, als onderdeel van de vastgelegde economische strategie. De nationale industrie zal steeds meer moeten inspelen op de binnenlandse vraag. Het is essentieel om inertie en apathie uit te roeien en alle mogelijkheden creatief te benutten. De bijdrage van heel het volk, zijn ideeën en initiatieven moeten worden gestimuleerd.

Meer efficiëntie en kwaliteit, besparen, meer uitvoeren, minder invoeren en buitenlandse investeringen aantrekken. Het socialistische staatsbedrijf moet een leidende rol spelen.”En:“Het voorkomen en het voortdurend aanpakken van corruptie, criminaliteit, gebrek aan sociale discipline en andere negatieve uitingen die onverenigbaar zijn met de essentie van het socialisme dat wij opbouwen, moet een taak voor ons allen zijn.

Om deze en andere doelstellingen te bereiken, moeten we het functioneren van de partij vanaf de basis tot de hoogste niveaus blijven versterken, op basis van het voorbeeld van degenen die in de rangen van de partij werkzaam zijn. Tegelijkertijd is het essentieel om kaders te hebben die op elk moment een revolutionaire houding tegenover de problemen behouden, die het vermogen tot analyse in de zoektocht naar oplossingen ontwikkelen, de openhartige dialoog stimuleren en gekenmerkt worden door een onberispelijke ethiek in hun dagelijks werk.”Economie: stand van zaken en vooruitzichtenDe economie groeide tussen 2016 en 2019 jaarlijks met een bescheiden 1%, maar voor 2020 wordt een krimp van 11% verwacht. Het Congres zal de resultaten van de economische programma’s en maatregelen sinds 2011 onder de loep nemen en de nodige aanpassingen voorstellen. Zo zullen de in 2015 op het zevende congres goedgekeurde 274 Richtlijnen worden aangepast en teruggebracht tot 200. Betere en soepelere planning, het overheidsbedrijf versterken, coöperaties en andere nieuwe economische actoren verbeteren en uitwerken, energiebesparing en meer informatiseren en automatiseren zijn hierbij enkele van de sleutelwoorden.

Raúl Castro formuleerde het op de slotzitting van het zevende congres als volgt: “De actualisering van ons economisch model die we met ons zesde congres hebben ingezet is geen klus die we op vijf of tien jaar kunnen klaren. De weg is uitgestippeld en we vorderen gestaag, zonder haast en zonder pauzes. We houden ermee rekening dat het ritme afhangt van de consensus die we in onze maatschappij kunnen bereiken en van ons organisatievermogen om de nodige veranderingen door te voeren, zonder overhaast te werk te gaan en noch veel minder zonder te improviseren, want dat zou ons alleen maar doen mislukken.”PartijwerkingHoe werkt de partij, welke discussies voert ze en hoe blijft ze met het volk verbonden? Deze drie essentiële vragen over de partijwerking werden in 2020 aan de basis en in de massaorganisaties** grondig besproken.

De partijstructuren werden aangepast, met meer soepelheid en een versterking van de provinciale en gemeentelijke niveaus. Dat is niet zonder gevolg gebleven: op het zevende congres had men een daling van het aantal militanten vastgesteld, maar die trend lijkt nu te zijn omgekeerd. Een derde van de nieuwe militanten is afkomstig van de jongerenbeweging UJC (Communistische Jeugdbond), die zelf ook meer studenten en jonge arbeiders kon lid maken.

De voorbereidende documenten, waarvan de grote lijnen in de partijkrant Granma verschijnen, wijzen er ook op dat partijafdelingen niet altijd even goed en snel op problemen reageren en dat de individuele verantwoordelijkheid van de leidinggevenden dikwijls te weinig worden belicht.

IdeeënstrijdWegens zijn betekenis en belang voor de huidige en toekomstige tijden zal het congres veel aandacht schenken aan ideologische thema’s, zoals het verder inzetten op de betrokkenheid van de burgers bij beslissende zaken. De laatste jaren werden er systematisch peilingen gehouden om de mening van de bevolking te kennen en maatregelen bij te sturen.

Er is zeker vooruitgang geboekt in de strijd tegen alle vooroordelen en vormen van discriminatie wegens huidskleur, gender, seksuele geaardheid en godsdienstige opvattingen, maar het werk is absoluut niet af.

De culturele instellingen en verenigingen van kunstenaars en intellectuelen, en de dialoog met hen, zullen ook een blikvanger zijn. Hun bijdrage aan de maatschappij is belangrijk omdat sommigen de cultuur willen gebruiken om het land en het socialisme aan te vallen.

De ideeënstrijd, de strijd om de harten en de geesten van het volk, is de grootste oorlog die de vijand voert, en ze woedt in alle hevigheid op het internet en in de sociale media. Daarom wil men die communicatieoorlog op alle vlakken slimmer en creatiever aangaan en een aangepast en efficiënt beleid voor informatie en sociale communicatie voeren.

Om het bewustzijn te vergroten moeten corruptie en ander onwettelijkheden strenger worden aangepakt. Het ethisch en verantwoordelijk optreden van allen en vooral het onberispelijke gedrag van elke militant vormen de sleutels om de problemen die de revolutie verzwakken beschadigen op te lossen.

Tot slot wordt er ook op gewezen dat de verschillende bestuursinstellingen nog beter moeten functioneren.

Rol van de leidinggevendenOm haar opdrachten uit te voeren en resultaten te behalen heeft de partij goede leiders (kaders) nodig. Che Guevara noemde de kaders “de ruggengraat van de revolutie”. Een werkgroep onder leiding van president Díaz-Canel organiseerde in dat verband gedurende maanden in alle provincies raadplegingen en discussies om na te gaan hoe de door het vorige congres goedgekeurde maatregelen werden uitgevoerd.

Het uitgangspunt blijft dat vorming, selectie, benoeming, promotie en bijscholing van de kaders ervoor moeten zorgen dat ze politiek stevig in hun schoenen staan, deskundig zijn en kunnen leiden, en dat ze stap voor stap meer verantwoordelijkheid moeten krijgen. De kandidaten moeten blijk geven van bescheidenheid, ernst, trouw en resultaten halen. Leiders moeten met het volk leven, kunnen mobiliseren, argumenteren, dialogeren en oplossingen bedenken. Ze moeten de politieke en menselijke gevoeligheid, verantwoordelijkheid, vereisten en controle verhogen en, vooral, gebruikmaken van de collectieve leiding om problemen op te lossen.

In de afgelopen jaren is men begonnen met de verjonging van de leiding, maar er zijn nog te weinig jongeren, vrouwen en zwarten opgeklommen.

In het laatste deel gaan we dieper in op de definitieve congresdocumenten. Informatie over de vorige congressen vind je (in het Spaans) op de website van de PCC (www.pcc.cu). * Het Centraal Comité is het orgaan dat de PCC tussen twee congressen door leidt en op zijn beurt het Politiek Bureau verkiest dat het dagelijks bestuur vormt.** Massaorganisaties zijn zowat onze middenveldverenigingen: vakbonden, vrouwenbeweging, jongeren etc.