Op 15 november werd er in het Europees Parlement gestemd over een hoogdringende resolutie over de mensenrechtensituatie in Cuba, ingediend door een drietal rechtse parlementaire fracties. Waarom die hoogdringendheid, kun je je afvragen.

EU-Cuba akkoordHet Europees Parlement keurde begin november 2017 in Straatsburg het EU-Cuba Akkoord voor Politieke Dialoog en Samenwerking goed. Het akkoord moet de handel ontwikkelen, de dialoog en de economische samenwerking tussen de EU en Cuba bevorderen en tot een gezamenlijk internationaal optreden leiden. Het Cuba-EU akkoord is een grote stap vooruit voor de wederzijdse relaties. Die werden al 20 jaar gegijzeld door de ‘Gemeenschappelijke Positie’ voorgesteld door voormalig Spaans President José Maria Aznar (van de Partido Popular). Die Gemeenschappelijke Positie, was eigenlijk een afkooksel van de VS-blokkade tegen Cuba, die ervoor zorgde dat er geen diplomatieke banden tussen de EU en Cuba konden bestaan.

De EU had dus geen eigen beleid richting Cuba, maar volgde tegen Cuba de vijandige houding van de VS en stelde voorwaarden aan het eiland die het aan geen enkel ander land van Latijns-Amerika stelde. Tegelijkertijd groeiden met de belangrijkste EU-landen de laatste jaren wél positieve bilaterale relaties met Cuba. Zo werd de ‘Gemeenschappelijke Positie’ met de dag en in de praktijk steeds meer uitgehold.

De onderhandelingen om tot een gemeenschappelijk akkoord te komen waren niet simpel en hebben jaren in beslag genomen, maar de Cubanen beschouwen dit akkoord wel als een overwinning omdat het gestoeld is op de principes van respect voor de soevereiniteit, gelijkheid en wederkerigheid, iets wat voorheen in alle teksten ontbrak.

Europees Parlement stemt voor maar…

Bij de stemming vorig jaar dienden de rechtse partijen in het Europees Parlement een resolutie in over de mensenrechtensituatie in Cuba, waarin ze die uiteraard op de korrel neemt. Ze verwijst bijvoorbeeld naar de actualisering van het economisch en sociaal model en onderstreept daarbij het belang om de privésector geleidelijk aan te versterken. Het EP biedt daarbij “de ervaringen van de EU-lidstaten aan”. Ze pleit ervoor dat de dialoog “met de Cubaanse civiele maatschappij en zij die een vreedzame transitie in Cuba steunen” wordt gevoerd, dit terwijl het Akkoord tussen de EU en Cuba, net het principe van ‘soevereiniteit’ centraal stelt: Het is aan het Cubaanse volk zelf om te beslissen, niet aan het Europese Parlement. De Cubaanse overheid veroordeelde deze resolutie dan ook scherp, omwille van detegenstrijdigheid met het goedgekeurde Akkoord. Europa spreekt met een dubbele tong.

Nieuwe resolutieWe zijn ondertussen een jaar verder en op 15 november 2018 werd er in het Europees Parlement opnieuw gestemd over een resolutie over de mensenrechtensituatie in Cuba. Het ging zelfs over een zgn. ‘hoogdringende’ resolutie, die nog op het allerlaatste moment werd voorgelegd. Ze kwam van de drie grootste fracties: ALDE (Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa), ECR (de Europese conservatievenen Hervormers) en EVP (de Europese volkspartij, van o.a. de christendemocraten).

De resolutie werd goedgekeurd met 325 stemmen voor. 240 parlementairen stemden tegen (waaronder bijna de ganse fractie van de sociaal-democraten en de linkse fracite GUE/NGL) en 44 europarlementsleden onthielden zich, waaronder ook Belgische liberale politicius Louis Michel , als één van de weinige parlementairen van zijn fractie (de ALDE). De 4 Belgische Europarlementsleden van de Sociaal-Democratische fractie stemden allemaal tegen. Bart Staes van de Europese Groenen onthield zich, terwijl zijn collega partijgenoot Lamberts voor stemde.

In de resolutie zelf staat niet veel nieuws. Dezelfde truken uit de oude doos werden bovengehaald. Opnieuw proberen bepaalde Europese volksvertegenwoordigers, wiens houding ten aanzien van Cuba niet van gisteren dateert en wiens verzet tegen de betrekkingen tussen Cuba en de EU gekend is, Cuba de les te spellen over democratie en mensenrechten, alsof het paternalistische, discriminerende en selectieve beleid van de Common Position nog steeds van toepassing is.

Nochtans hebben er sinds het in voege zijn van het nieuwe Akkoord wel degelijk al vier politieke dialogen tussen de EU en Cuba, specifiek rond mensenrechten, plaatsgevonden. Er is dialoog, iets wat voorheen niet bestond. Dat zouden echte democraten toch moeten toejuichen?

Hoogdringendheid?

De hoogdringendheid van deze resolutie heeft bitter weinig te maken met de urgente situatie op het eiland, wanneer zelfs internationale mensenrechtenorganisaties verklaren dat er in Cuba de laatste jaren meer openheid is, bijvoorbeeld naar andere religies toe. De hoogdringendheid heeft wel alles te maken met twee andere factoren: Trump en de Spaanse politiek.

Binnen het Europees Parlement zijn er parlementairen die de Trump-agenda uitdragen. De VS-administratie in de VN heeft een nederlaag van formaat geleden tijdens de recente jaarlijkse stemming in de Algemene Vergadering voor of tegen de financiële en economische blokkade van de VS op 1 november 2018. De VS had geëist dat er in de VN eerst nog een dag extra gedebatteerd zou worden over 8 amendementen rond de mensenrechtensituatie van Cuba, die zij had voorgesteld. Daardoor werd de uiteindelijke stemming met een dag uitgesteld.

Maar de VS ging 9 maal op de bek. Alle amendementen werden één voor één weggestemd en de Cubaanse resolutie voor de opheffing van de blokkade werd voor de 23ste keer opnieuw door de ganse internationale gemeenschap (behalve de VS zelf en Israël) goedgekeurd. Huidig President Trump koos al sinds zijn aantreden opnieuw voor de oude harde confrontatielijn tegenover Cuba, maar de laatste maanden is die nog meer uitgesproken.

Zo had VS buitenland minister Bolton het in zijn speech voor de Cubaanse gemeenschap in Florida , vlak voor de midtermsverkiezingen van november in de VS , nog over de trojka van de tirannie: Cuba, Venezuela en Nicaragua. Hij verklaarde dat de sancties tegen het eiland nog gaan toenemen. Hoe dan? Kan je je afvragen. Het land bevindt zich al bijna 60 jaar onder een algehele blokkade. Een ultrahardlinerbeleid richting Cuba: dit lijkt voor Trump noodzakelijk om de Cubaanse gemeenschap die in Florida woont mee te krijgen in zijn kamp. Of dat lukt is nog maar de vraag. Steeds meer Cubanen, die in de VS wonen, pleiten voor een humaner beleid richting het eiland, omdat hun familie door toenemende sancties nog meer getroffen zullen worden. Het hardlinerbeleid van Trump verdedigen in het Europese halfrond, sommige parlementairen maken er duidelijk hun broodwinning van.

Spaans bezoek aan Cuba De tweede belangrijke factor die deze ‘hoogdringende resolutie’, kan verklaren is, het recente bezoek van huidig Spaans Premier Sanchez aan Cuba. Voor het eerst in 30 jaar, brengt een Spaans leider een bezoek aan Cuba. Een serieuze doorn in het oog van de Partido Popular, die hier een zware symbolische nederlaag in ziet, want de Gemeenschappelijke positie, was hun project.

Het Europese Parlement zou zich beter bekommeren over het almaar diepere en toenemende wantrouwen van de Europeanen in de Europese instellingen, een wantrouwen dat zich vertaalt in een zeer zwakke deelname aan de Euro-politiek en verkieizingen, de stijging van de vreemdelingenhaat en apartheidspolitiek ten aanzien van minderheden op het Europese grondgebied, het gebrek aan solidariteit van de Europese Unie met de vluchtelingstromen uit Afrika en het Midden-Oosten en haar gebrek aan historisch verantwoordelijkheidsgevoel t.a.v. dat fenomeen dat voortdurend vele mensenlevens blijft kosten.

Het Europees Parlement zou zich beter bezighouden met de zeer snel toenemende corruptie die in sommige Europese politieke middens woedt, de groeiende verslechtering van de sociale zekerheidssystemen, in het bijzonder in de gezondheidszorg, de hardnekkige hoge werkloosheid, vooral bij de jongeren, en de schamele vooruitgang op het vlak van de gendergelijkheid.

Cuba aan de Cubanen Toch houdt het Europees Parlement zich liever bezig met het behandelen van vraagstukken die alleen onder de bevoegdheid van het Cubaanse volk vallen. Een volk dat aan zijn socialistische, democratische, soevereine en onafhankelijke toekomst blijft bouwen. Dat zullen ze de ganse wereld tonen wanneer ze eind februari in een referendum over een nieuwe Grondwet zullen stemmen, na maanden van intens debat over belangrijke thema’s zoals concentratie van rijkdom, maar ook het homohuwelijk. De uitkomst van dat referendum, dat zullen de Cubanen en enkel alleen de Cubanen bepalen.