Voor het twintigste achtereenvolgende jaar heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties unaniem de blokkade van de Cubaanse bevolking door Washington veroordeeld. Salim Lamrani zet 50 interessante feiten over de langste blokkade in de werldgeschiedenis op een rijtje1. De eerste economische sancties werden in 1960 aan Cuba opgelegd door de Republikeinse regering van Dwight D. Eisenhower, officieel als gevolg van het nationalisatieproces van de revolutionaire regering van Fidel Castro.2. In 1962 legde de Democratische regering van John F. Kennedy volledige economische sancties op tegen het eiland.3. De gevolgen zijn verschrikkelijk. De Verenigde Staten zijn altijd al de natuurlijke markt van Cuba geweest. In 1959 ging 73% van de uitvoer naar het noordelijke buurland en 70% van de invoer kwam uit dit gebied.4. Cuba kan niets meer importeren of exporteren naar de Verenigde Staten. Sinds 2000, onder druk van de Amerikaanse landbouwlobby, die op zoek was naar nieuwe markten voor haar overschotten, mag Havana onder draconische voorwaarden bepaalde voedselgrondstoffen kopen.5. De diplomatieke retoriek om de verharding van deze economische staat van beleg te rechtvaardigen is in de loop der jaren geëvolueerd. Tussen 1960 en 1990 hebben de Verenigde Staten voor het eerst de onteigeningen van hun bedrijven gehaald om hun vijandige beleid tegenover Havana te rechtvaardigen. Vervolgens verwees Washington op zijn beurt naar de alliantie met de Sovjet-Unie, steun aan Latijns-Amerikaanse guerrillastrijders die strijden tegen militaire dictaturen en de Cubaanse interventie in Afrika om de voormalige Portugese koloniën te helpen hun onafhankelijkheid te verkrijgen en te verdedigen.6. In 1991, na de ineenstorting van het Sovjetblok, besloten de Verenigde Staten, in plaats van de betrekkingen met Cuba te normaliseren, de sancties op te voeren vanwege ‘de noodzaak om de democratie en de eerbiediging van de mensenrechten te herstellen’.7. In 1992 nam het Amerikaanse Congres onder leiding van Bush Sr. de Torricelli Act aan, die de sancties tegen de Cubaanse bevolking verscherpt en hun een extraterritoriaal karakter geeft, d.w.z. in strijd met het internationaal recht.8. Het internationale recht verbiedt elke nationale wetgeving extraterritoriaal te zijn, d.w.z. om buiten de grenzen van het land van toepassing te zijn. Het Franse recht kan dus niet worden toegepast in Duitsland. De Braziliaanse wetgeving kan niet worden toegepast in Argentinië. Toch is de Torricelli-wet van toepassing op alle landen ter wereld.9. Zo is het sinds 1992 voor elke buitenlandse boot – ongeacht zijn herkomst – die in een Cubaanse haven aankomt, sinds zes maanden verboden om de Verenigde Staten binnen te varen.10. Maritieme bedrijven die in de regio actief zijn, geven prioriteit aan de handel met de Verenigde Staten, de grootste markt ter wereld. Cuba, dat voornamelijk afhankelijk is van zeevervoer omdat het een eiland is, moet een veel hogere prijs betalen dan de markt om internationale vervoerders ervan te overtuigen om goederen naar het eiland te brengen.11. De Torricelli-wet voorziet ook in sancties voor landen die bijstand verlenen aan Cuba. Dus als Frankrijk of Brazilië 100 miljoen dollar aan hulp aan het eiland verstrekken, verlagen de Verenigde Staten hun hulp aan deze landen met hetzelfde bedrag.12. In 1996 nam de regering-Clinton de wet Helms-Burton aan, die zowel extraterritoriaal als met terugwerkende kracht is, d.w.z. van toepassing op gebeurtenissen die zich vóór de goedkeuring van de wetgeving hebben voorgedaan, hetgeen ook in strijd is met het internationaal recht.13. Het internationale recht verbiedt elke wetgeving met terugwerkende kracht. In Frankrijk bijvoorbeeld is roken sinds 1 januari 2008 verboden in restaurants. Toch kan een roker die op 31 december 2007 tijdens een maaltijd een sigaret heeft geconsumeerd, hiervoor geen sanctie krijgen, omdat de wet niet met terugwerkende kracht kan worden toegepast.14. De wet Helms-Burton bestraft elke buitenlandse onderneming die zich vestigt op genationaliseerde eigendommen van personen die ten tijde van de nationalisatie de Cubaanse nationaliteit bezaten, en schendt daarmee het internationaal recht.15. De Helms-Burton Act is ook in strijd met de Amerikaanse wet, die bepaalt dat een gerechtelijke procedure voor de rechter alleen mogelijk is als de persoon die door een nationalisatieproces wordt benadeeld, een Amerikaans staatsburger is op het moment van de onteigening en de onteigening heeft plaatsgevonden in strijd met het internationaal publiekrecht. Aan geen van deze twee voorwaarden is echter voldaan.16. De Helms-Burton Act heeft tot gevolg dat veel investeerders worden afgeschrikt zich in Cuba te vestigen uit angst door Amerikaanse rechtbanken te worden vervolgd en dat blijkt zeer effectief te zijn.17. In 2004 heeft de regering-Bush Jr. Bush de Commissie voor bijstand aan een vrij Cuba opgericht, die nieuwe sancties tegen Cuba heeft ingesteld.18. Deze Commissie heeft met name het reizen sterk beperkt. Alle inwoners van de Verenigde Staten kunnen zo vaak als ze willen naar hun land van herkomst reizen, behalve Cubanen. Tussen 2004 en 2009 konden Cubanen uit de Verenigde Staten het eiland immers slechts gedurende 14 dagen per drie jaar bezoeken, op voorwaarde dat ze daarvoor toestemming kregen van het ministerie van Financiën.19. Om te kunnen reizen was het noodzakelijk om aan te tonen dat er nog minstens één familielid in Cuba woonde. Toch heeft de regering-Bush het concept van de familie, dat uitsluitend voor Cubanen geldt, opnieuw gedefinieerd. Neefjes, neven, neven, ooms en andere naaste familieleden maakten geen deel meer uit van de familie. Alleen grootouders, ouders, broers en zussen, kinderen en echtgenoten maakten volgens de nieuwe definitie deel uit van het gezin. Zo kan een Cubaanse inwoner van de Verenigde Staten bijvoorbeeld zijn tante in Cuba niet bezoeken of financiële steun aan zijn neef sturen.20. Cubanen die aan alle voorwaarden voldeden om naar hun land van herkomst te reizen, mochten niet meer dan 50 dollar per dag ter plaatse uitgeven en moesten hun verblijf beperken tot twee weken.21. Amerikaanse burgers of inwoners van de Verenigde Staten kunnen financiële hulp naar hun familie thuis sturen, zonder beperking op het bedrag, behalve Cubanen die tussen 2004 en 2009 niet meer dan $100 per maand konden sturen.22. Als een Cubaan uit Florida echter geld wil sturen naar zijn moeder – een direct familielid volgens de nieuwe definitie – die in Havana woont, zou het onmogelijk worden als zij lid was van de Communistische Partij.23. In 2006 heeft de Commissie voor bijstand aan een vrij Cuba een nieuw verslag goedgekeurd waarin de beperkingen tegen Cuba worden aangescherpt.24. Om de Cubaanse medische samenwerking met de rest van de wereld te beperken, verbieden de Verenigde Staten de uitvoer van medische hulpmiddelen naar derde landen “voor gebruik in grootschalige programma’s [voor] buitenlandse patiënten”, terwijl de meeste medische technologie in de wereld van Amerikaanse oorsprong is.25. Door de extraterritoriale toepassing van economische sancties moeten Japanse, Duitse, Koreaanse en andere autofabrikanten die producten in de Verenigde Staten op de markt willen brengen, aan het ministerie van Financiën aantonen dat de auto’s geen gram Cubaans nikkel bevatten.26. Ook een Franse banketbakker die wil investeren in de belangrijkste economische markt ter wereld moet aan dezelfde entiteit bewijzen dat zijn productie geen gram Cubaanse suiker bevat.27. Het extraterritoriale karakter van de sancties beperkt de internationale handel van Cuba met de rest van de wereld ernstig.28. Soms neemt de toepassing van deze sancties een minder rationele wending. Zo riskeert elke Amerikaanse toerist die een Cubaanse sigaar of een glas Havana Club rum consumeert op reis in het buitenland, in Frankrijk, Brazilië of Japan, een boete van een miljoen dollar en tien jaar gevangenisstraf.29. Het ministerie van Financiën is op dit punt duidelijk: “

Er is vaak de vraag of Amerikaanse burgers legaal Cubaanse goederen, waaronder tabak of alcoholische dranken, in een derde land kunnen kopen voor eigen gebruik buiten de Verenigde Staten. Het antwoord is nee.30. Ook een Cubaan die in Frankrijk woont, kan in theorie geen hamburger eten bij Mc Donald’s.31. Economische sancties hebben een dramatisch effect op de gezondheid. Bijna 80% van de patenten die in de medische sector worden aangevraagd, zijn van Amerikaanse farmaceutische multinationals en hun dochterondernemingen, en Cuba heeft daar geen toegang toe. De Hoge Commissaris voor de mensenrechten van de Verenigde Naties benadrukt dat “de door het embargo opgelegde beperkingen ertoe hebben bijgedragen dat Cuba essentiële toegang tot geneesmiddelen en nieuwe medische en wetenschappelijke technologieën is ontzegd”.32. Op 3 februari 2006 werd een delegatie van 16 Cubaanse ambtenaren, die een ontmoeting had met een groep Amerikaanse bedrijfsleiders, uit het Sheraton María Isabel Hotel in de Mexicaanse hoofdstad gezet, in strijd met de Mexicaanse wet die elke vorm van discriminatie op grond van afkomst of ras verbiedt.33. In 2006 weigerde het Japanse bedrijf Nikon de eerste prijs – een camera – toe te kennen aan Raysel Sosa Rojas, een 13-jarige jongen met ongeneeslijke erfelijke hemofilie die de 15e Internationale Kindertekenwedstrijd van het Milieuprogramma van de Verenigde Naties had gewonnen. De Japanse multinational legde uit dat de digitale camera niet aan de jonge Cubaan kon worden gegeven omdat het Amerikaanse componenten bevatte.34. In 2007 sloot de Oostenrijkse bank Bawag, overgenomen door een Amerikaans fonds, alle rekeningen van bijna 100 cliënten van Cubaanse origine die in de Alpenrepubliek wonen, en paste daarmee extraterritoriaal de Amerikaanse wetgeving toe in een derde land.35. In 2007 heeft Barclays Bank haar Londense dochterondernemingen opgedragen de rekeningen van twee Cubaanse bedrijven af te sluiten: Havana International Bank en Cubanacán, onder druk van het Office of Foreign Assets Control (OFAC) van het ministerie van Financiën.36. In juli 2007 moest de Spaanse luchtvaartmaatschappij Hola Airlines, die een contract had met de Cubaanse regering voor het vervoer van patiënten met oogziekten in het kader van Operatie Milagro (gratis behandeling in Cuba), haar betrekkingen met Cuba beëindigen. Toen zij de Amerikaanse fabrikant Boeing verzocht om reparaties aan een vliegtuig uit te voeren, eiste deze laatste immers als voorwaarde dat Hola Airlines haar betrekkingen met het Caribische eiland zou beëindigen, met de vermelding dat de richtlijn afkomstig was van de Amerikaanse regering.37. Op 16 december 2009 kreeg Credit Suisse een boete van 536 miljoen dollar van het ministerie van Financiën voor het uitvoeren van financiële transacties in dollars met Cuba.38. In juni 2012 kreeg de Nederlandse ING Bank de grootste sanctie ooit opgelegd sinds het begin van de economische belegering van Cuba. Het Foreign Property Control Bureau (FOCA) van het ministerie van Financiën heeft de financiële instelling een boete van 619 miljoen dollar opgelegd voor, onder andere, het uitvoeren van dollartransacties met Cuba via het Amerikaanse financiële systeem.39. Amerikaanse toeristen kunnen reizen naar China, de belangrijkste economische en politieke rivaal van de Verenigde Staten, naar Vietnam, een land waartegen Washington meer dan vijftien jaar oorlog voerde, of naar Noord-Korea, dat over kernwapens beschikt en deze dreigt te gebruiken, maar niet naar Cuba, dat de Verenigde Staten in zijn geschiedenis nooit heeft aangevallen.40. Elke Amerikaanse staatsburger die dit verbod overtreedt, kan worden gestraft met een gevangenisstraf van maximaal 10 jaar en een boete van 1 miljoen dollar.41. Op verzoek van Max Baucus, senator van Montana, meldde het ministerie van Financiën dat tussen 1990 en 2004 drieënnegentig onderzoeken in verband met internationaal terrorisme werden uitgevoerd. Tegelijkertijd werden 10.683 onderzoeken uitgevoerd “om te voorkomen dat Noord-Amerikanen hun recht op reizen naar Cuba zouden uitoefenen”.42. In een rapport merkt het United States Government Accountability Office (GAO) op dat de douane en de grensbewaking van Miami (CBP) “secundaire” inspecties heeft uitgevoerd bij 20% van de passagiers die uit Cuba komen om na te gaan of zij geen sigaren, alcohol of farmaceutische producten van het eiland importeren. Anderzijds was het gemiddelde voor de andere reizigers slechts 3%. Volgens de GAO vermindert deze focus op Cuba “het vermogen van de douanediensten om hun missie om terroristen, criminelen en andere ongewenste buitenlanders te verhinderen het land binnen te komen”.43. De voormalige presidenten James Carter en William Clinton hebben zich herhaaldelijk tegen het beleid van Washington uitgesproken. “

Ik heb zowel publiekelijk als privé consequent opgeroepen om een einde te maken aan onze economische blokkade tegen het Cubaanse volk, het opheffen van alle financiële, handels- en reisbeperkingen,” zei Carter na zijn tweede reis naar Cuba in maart 2011. Voor Clinton eindigde het “absurde” sanctiebeleid in een “totale mislukking”.44. De Amerikaanse Kamer van Koophandel, die de zakenwereld van het land en vooraanstaande multinationals vertegenwoordigt, heeft zich ook uitgesproken tegen voortzetting van de economische sancties.45. De New York Times veroordeelde “dit anachronisme van de Koude Oorlog”.46. De Washington Post is, nochtansq een conservatieve kraant, is het meest uitgesproken over het Cubaanse beleid van Washington: “

Het beleid van de Verenigde Staten ten opzichte van Cuba is een mislukking…….. Er is niets veranderd, behalve dat ons embargo ons belachelijker en machtelozer maakt dan ooit.47. De meerderheid van de Amerikaanse publieke opinie is ook voorstander van een normalisering van de betrekkingen tussen Washington en Havana. Volgens een onderzoek uitgevoerd door CNN op 10 april 2009, is 64% van de Amerikaanse burgers tegen economische sancties tegen Cuba.48. Volgens Orbitz Worldwide, een van de twee grootste internetreisbureaus, wil 67% van de inwoners van de VS op vakantie in Cuba en denkt 72% dat “toerisme in Cuba een positieve invloed zou hebben op het dagelijks leven van de Cubaanse bevolking”.49. Meer dan 70% van de Cubanen zijn geboren onder deze staat van economische belegering.50. Op 1 november 2018, tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, hebben 189 van de 191 landen voor de 27e achtereenvolgende keer de economische sancties tegen Cuba veroordeeld.l’Humanité