Brazilië staat op zijn kop. Een parlementscommissie stemde met 38 stemmen tegen 24 voor het op gang brengen van de afzettingsprocedure tegen president Dilma Rousseff. Wat is er aan de hand en wat ligt er in de weegschaal?
Brazilië is de achtste grootste economie ter wereld en het land met het vijfde hoogste aantal inwoners. Het enorme land zit ook in de kopgroep van de landen met de hoogste inkomensongelijkheid. Tussen 1964 en 1985 leefde het land onder een brutale militaire dictatuur gesteund door de VS. Sedert 2003 kwam de bekende president Lula met zijn linkse PT (Arbeiderspartij) via verkiezingen aan de macht.
Er valt zeer veel aan te merken op die regering maar je kan er niet omheen dat ze de armoede tracht te bestrijden. De Braziliaanse regering is echter vooral een belangrijke kracht in de beweging voor onafhankelijkheid en nationale ontwikkeling in Latijns-Amerika. Zo sloot Brazilië zich aan bij de ALBA, de Bolivariaanse Alliantie voor Latijns Amerika, in 2004 opgezet door Cuba en Venezuela. Het land hoort ook bij de BRICS-landen, de opkomende landen die zich verzetten tegen de wereldhegemonie van de VS.
Een staatsgreepVoor de sterke rechtse pro-VS-partijen en voor de VS zelf is deze linkse regeringscoalitie, die nu al veertien jaar duurt, een ongelofelijke tegenslag. Tijdens de verkiezingen van oktober 2014 dachten ze eindelijk komaf te kunnen maken met de opvolgster van Lula, Dilma Rousseff. Maar Rousseff kreeg 54 miljoen stemmen achter haar naam en won de verkiezingen. De gedachte dat in 2018, de zeer populaire Lula opnieuw presidentskandidaat zou zijn en links nog eens vier jaar aan de macht zou komen is voor hen onaanvaardbaar.
Vandaar dat alles in het werk wordt gesteld om naar aanleiding van de opeenvolgende corruptieschandalen, waar noch Rousseff, noch Lula direct bij betrokken zijn, de volkswoede aan te wakkeren, ze te richten tegen Rousseff en de regering te doen vallen.
Glen Greenwald, de Amerikaanse journalist die samen met klokkenluider Edward Snowden het spionageprogramma van de Amerikaanse veiligheidsdiensten onthulde, woont in Brazilië. Hij beaamt dat corruptie alom tegenwoordig is in de regeringspartijen maar ook bij de oppositie. Er is bijvoorbeeld een vraag tot opheffing van de parlementaire onschendbaarheid van Eduardo Cunha, de leider van de huidige poging tot afzetting van president Rousseff, omdat hij tussen 2006 en 2012 vijf miljoen dollar smeergeld zou ontvangen hebben. Greenwald waarschuwt dat degenen die “sinds lang de resultaten van de democratische verkiezingen haten, de corruptieschandalen misbruiken om net als in 1964 een einde te maken aan de democratie”. (*)Vanwaar die slagkracht van rechts? Het zeer verdeelde politiek landschap en de autonomie van de deelstaten maken dat vele politici kunnen worden omgekocht . Gerecht en leger hebben vanouds sympathie voor rechts en voor de VS. De grote, voornamelijk blanke middenklasse zorgt voor een massabasis. Bovendien is bijna het volledige medialandschap in handen van enkele rijken. De westerse pers neemt gretig beelden van antiregeringsbetogingen over van deze Braziliaanse media. Maar Greenwald merkt op dat deze betogingen voor het overgrote deel de blanke middenklasse mobiliseren. De enorme massabetogingen ter ondersteuning van de regering, waar de armen massaal aanwezig zijn, worden genegeerd.
Wat kan er gebeuren de komende weken?
De klacht die aan de basis ligt van de poging tot afzetting van president Rousseff, betreft geen corruptie. Het gaat erover dat ze in 2014 een begroting voorlegde, die door het parlement werd goedgekeurd, en die achteraf een groter te kort had dan voorzien. Het is vandaag nog helemaal niet zeker dat die afzettingsprocedure effectief op gang zal worden gezet. Dit vergt immers twee derde van de stemmen in het Lagerhuis, dat op 17 april zal beslissen. In de commissie die besliste om de afzettingsprocedure voor te leggen aan het parlement, stemde slechts 58% voor. Indien het parlement toch met 66% van de stemmen het besluit van de commissie zou steunen, dan moet Rousseff tijdelijk aftreden en zich onderwerpen aan een proces in de senaat, die dan na zes maanden definitief zal beslissen. In dat geval zal Brazilië een zeer woelige periode tegemoet gaan.(*) “Brazil is Engulfde by Ruling Class Corruption – and a Dangerous Suversion of Democracy”, The Intercept 18 maart. Solidair