Cuba komt vaak in het nieuws als het over emigratie gaat, minder geweten is dat al verschillende jaren vele Cubaanse migranten terugkeren.
Sinds de overwinning van de revolutie in 1959 maken de VS misbruik van de migratieproblemen om het eiland te destabiliseren in hun oorlog tegen het eerste Latijnse socialistische land. Vanaf de eerste dagen na de overwinning van de beweging van Fidel zette Washington de deuren open voor de ‘partizanen’ van de Batista-dictatuur en de oligarchie van het oude regime. Tussen ’60 en ’69 vertrokken meer dan 200.000 Cubanen naar de VS. In het voorgaande decennium waren dat er slechts 73.000[1]Er zijn drie redenen voor die massale uittocht. Ten eerste is Cuba steeds een land van forse migratie naar de VS geweest. In ’59 stond het kleine eiland tweede op de lijst van landen van waar het meest migranten naar de Noorderbuur vertrokken, net na Mexico. De emigratie uit Cuba was groter dan die van alle andere Centraal-Amerikaanse en Caribische landen samen. Zelfs grote landen als Brazilië, Colombia of Argentinië stuurden minder mensen naar het Noorden. Zelfs hun gemeenschappelijke emigratie was kleiner dan die van Cuba.[2]De tweede factor is de uitrol van zware economische sancties vanaf juli ’60, uitgebreid tot een blokkade in ’62. Tekorten van allerlei zaken en slechtere levensomstandigheden waren en zijn het gevolg op het eiland. Ze schaden alle sectoren van de bevolking tot op vandaag. Vooral de kwetsbaarste groepen zijn het slachtoffer.
De blokkade, die in 2016 voor de 25ste opeenvolgende keer in de algemene Vergadering van de VN (unaniem met uitzondering van Israël en een onthouding van de VS zelf) door de internationale gemeenschap wordt verworpen [3] wegens illegaal, wreedaardig en anachronistisch, is het voornaamste struikelblok voor de ontwikkeling van het eiland.
De derde reden is de ‘Cuban Adjustement Act’ die sinds 1966 van kracht was : Deze unieke en speciaal voor Cuba geschreven VS-wetgeving bepaalde dat elke Cubaan die, legaal of illegaal met of zonder gebruik van geweld, de VS bereikte sinds 1/01/1959 met open armen verwelkomd werd en sociale ondersteuning kreeg en na een jaar automatisch een ‘green card ‘(permanent resident) verkrijgt. Terwijl alle andere illegale migranten elk wettelijk recht ontzegd wordt en uitgezet worden, vormden deze voordelen naar Cuba toe uiteraard een enorme ‘pullfactor’ voor immigratie naar de VS.[4] Obama schafte helemaal aan het eind van zijn mandaat deze privileges af.
Sinds Obama eind 2014 de ‘conditio sine qua non’ vervulde – de vrijlating van De Vijf – om een echte dialoog aan te gaan met Cuba, werden verschillende constructieve maatregelen genomen. O.a. het openen van ambassades in elkaars hoofdsteden, (zeer beperkte) commerciële openingen, het leggen van lucht en zeeverbindingen, het afschaffen van het ‘Cuban Parole Program’[5] dat Cubaanse gezondheidswerkers in het buitenland aanzette naar de VS ‘over te lopen’, …Deze maatregelen, de politiek stabiliteit op het eiland en de versoepelingen die Cuba (2013) invoerde m.b.t. tot terugkeer van geïmmigreerde burgers, hebben velen er toe aangezet definitief naar hun vaderland terug te keren. Tegelijk is het aantal vertrekkers teruggelopen. In 2016 hebben 14.000 Cubanen die in het buitenland woonden beslist om definitief terug te keren. Dat is meer dan in de drie jaren daarvoor wat dus een verdrievoudiging betekent in vier jaar tijd.[6]Het migratiesaldo voor de jaren 2013-2016 is min 9000/ jaar. Het blijft negatief maar is tot een vierde verminderd tav 2012. In dezelfde periode hebben meer dan 670.00 Cubanen minstens één buitenlandse reis gemaakt. Voor 78% van hen was het hun allereerste reis en slechts 9% ervan besloot zich in het buitenland te vestigen.[7]Deze cijfers illustreren dat de overgrote meerderheid van de Cubaanse emigranten economische en geen politieke redenen hebben. Die mensen willen dan ook een normale vreedzame relatie met hun vaderland. Tegelijk tonen de cijfers aan dat – ondanks de dagelijkse moeilijkheden die het leven in een ontwikkelingsland meebrengt, verergerd door de voortdurende blokkade – de Cubanen in meerderheid gehecht blijven aan hun land en hun sociaal systeem dat hen -ook aan de meest kwetsbare- de voorwaarden biedt om een waardig leven op te bouwen. Dat dankzij een algemene toegang tot de basisbehoeften, veiligheid, onderwijs, zorg en cultuur.
Salim LamraniBron: Telegraph Noten[1] Department of Homeland Security, « 2008 Yearbook of Immigration Statistics », Office of Immigration Statistics, août 2009. https://www.dhs.gov/xlibrary/assets/statistics/yearbook/2008/ois_yb_2008.pdf (site consulté le 31 juillet 2017)[2] Ibid.[3] Salim Lamrani, Etat de siège : les sanctions économiques des Etats-Unis contre Cuba, Paris, Editions Estrella, 2011.[4] Salim Lamrani, Cuba : les médias face au défi de l’impartialité, Paris, Editions Estrella, 2013. Hfdst : « l’émigration cubaine vers les Etats-Unis ».[5] Cuba/Etats-Unis, « Declaración conjunta Cuba-EEUU sobre temas migratorios », 12 janvier 2017. www.cubadebate.cu/noticias/2017/01/12/declaracion-conjunta-cuba-eeuu-sobre-temas-migratorios/#.
WX7kUmdds_Z (31 juillet 2017).[6] Oscar Figueredo Reinaldo, Aynel Martínez Hernández & Cinthya García Casañas, « De ida y de regreso : Miradas a la migración en Cuba », Cubadebate, 15 juin 2017. www.cubadebate.cu/especiales/2017/06/15/de-ida-y-de-regreso-miradas-a-la-migracion-en-cuba-video/#.
WUPSp3pds_Y (15 juin 2017).[7] Ibid.