De Belgische ambassadeur Patrick Van Gheel kwam iets meer dan een jaar geleden op Cuba aan en heeft ondertussen niet stilgezeten. Opciones, een Cubaanse weekblad over economie en financiën, interviewde hem.

Hoe beoordeelt u de betrekkingen tussen Cuba en België, en de economische en culturele uitwisseling?

De betrekkingen tussen Cuba en België zijn momenteel zeer goed. In 2016 kregen we het bezoek van de hoge vertegenwoordigers van de drie gewesten, Vlaanderen, Wallonië en Brussel-Hoofdstad, en van de federale regering, en dat heeft ertoe bijgedragen de economische en culturele uitwisseling en de samenwerking tussen beide landen een nieuwe dynamiek te geven.

Economisch toont België een groeiende belangstelling voor de Cubaanse markt; in de laatste jaren is het handelsverkeer tussen beide landen met 25% gestegen. Eind 2015 bedroeg het 300 miljoen euro.

In 2016 is er op commercieel vlak veel werk verzet. Toonaangevende Belgische bedrijven zoals Jan De Nul hebben hun positie op de Cubaanse markt verankerd door de Baai van Moa een tweede keer uit te baggeren, en anderen hebben dat voor de eerste keer gedaan, zoals in het geval van DEME, die de Baai van Mariel uitbaggert.

Ook BDC International, dat al meer dan dertig jaar op Cuba actief is, heeft zijn aanwezigheid daar versterkt, met twee van de eerst goedgekeurde projecten voor de speciale ontwikkelingszone van Mariel (ZEDM): BDC-TEC en BDC-LOG. We hebben de kans gehad om die voorzieningen in april te bezoeken, met de Vlaamse minister-president Geert Bourgeois, en opnieuw in november, met Jean-Claude Marcourt, vicepresident en minister van Economie van het Waalse gewest. De vooruitgang is indrukwekkend: de werken schieten goed op, en BDC zet voor de toekomst in op de ZEDM.

Anderzijds is er in België een groeiende belangstelling voor traditionele Cubaanse producten zoals cacao en Havana-sigaren. Zo maakt de meester-chocolatier Benoit Nihant al jaren verschillende ambachtelijke chocolades op basis van cacao uit Baracoa. Er is een lange geschiedenis van wetenschappelijke samenwerking op het gebied van de landbouw tussen de universiteiten van Havana en Guantánamo en de Belgische hogescholen van het Waalse gewest, in het bijzonder Louvain-la-Neuve en de VUB van Brussel.

Op het Festival van de Havana-sigaar van 2016 viel voor het eerst een Belg in de prijzen met de onderscheiding Hombre-Habano, waarop wij ongetwijfeld erg trots op zijn.

In de economische en wetenschappelijke uitwisseling tussen onze landen wordt de biotechnologische en farmaceutische sector nog altijd als het domein bij uitstek beschouwd. In 2014 stelden vertegenwoordigers van de Cubaanse biotechnologische industrie in Brussel hun producten voor en legden zo contacten met andere entiteiten en zelfs met bedrijven uit naburige Europese landen.

Andere sectoren, zoals de chemische petroleumderivaten, beginnen ook een plekje in het Belgische economische panorama te verwerven.

De vriendschap tussen Brussel en Havana is al heel oud. In 2017 vieren we 115 jaar diplomatieke betrekkingen. België had in werkelijkheid al sinds 1839 een vertegenwoordiger in Havana, kort na het ontstaan van het koninkrijk België.

De betrekkingen tussen onze landen zijn heel divers. De universitaire samenwerking blijft natuurlijk het pronkstuk van onze samenwerking, vooral via de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR), maar ook met nieuwe en door de Académie de Recherche et d’Enseignement Supérieur (ARES) ondersteunde initiatieven die vanaf 2017 het licht zullen zien. Ik ben blij dat er een nieuwe generatie professoren klaarstaat om de samenwerking voort te zetten.

De culturele betrekkingen tussen Cuba en België zijn over het algemeen intensief. Ik zal ze niet allemaal opsommen. Alleen de tentoonstelling van de Belgische schilder Pieter Paul Rubens die deze zomer in het Nationaal Museum voor Schone Kunsten loopt.

Het gaat om een echte culturele uitwisselingen in twee richtingen. Onder andere de muziekgroep Ars Longa, van het dansgezelschap Retazos en verschillende schilders stelden de afgelopen vijftien maanden hun werk in België tentoon.

Vanuit onze ambassade in Havana organiseren we elk jaar in november een Belgische week, met de steun van het ministerie van cultuur en het Ambt van de historicus van Havana. De laatste editie van 2016 legde de klemtoon op het stripverhaal, de art nouveau, het erfgoed, muziek en cinema, met een opmerkelijke deelname van kunstenaars en vertegenwoordigers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

We zien met trots hoe het handelsverkeer, cultuur en samenwerking zich uitbreiden en de toenadering tussen onze landen versterken.

Welke toekomstperspectieven hebben de samenwerking en het handelsverkeer?

De vooruitzichten zijn gunstig. De Belgische producten zijn erg in trek op de Cubaanse markt omdat ze een goede prijs-kwaliteitverhouding hebben. Dat uit zich vooral op industrieel vlak, zoals machinebouw en technologieën. Een mooi voorbeeld daarvan is het Belgische bedrijf IBA (Ion Beam Applications) dat twee jaar geleden een overeenkomst sloot met Medicuba en het Centro Cubano de Isótopos (Centis), twee entiteiten van het ministerie van volksgezondheid (Minsap), voor de bouw en uitrusting van een centrum voor diagnose en behandeling van kanker en andere degeneratieve ziektes, in het Centrum voor chirurgisch medisch onderzoek (Cimeq). Die Cubaanse voorziening, die als een van de modernste van het land en van Latijns-Amerika wordt beschouwd, zal uitgerust zijn met een deeltjesversneller van Belgische makelij.

Op het gebied van de wetenschappelijke samenwerking geeft Cuba onder andere voorrang aan de valorisering van het onderzoek en het doen aansluiten van academische resultaten met praktische toepassingen. België heeft op dat vlak veel ervaring, door de banden tussen de universiteiten en onderzoekscentra met kleine en middelgrote ondernemingen, wat voor de lopende nieuwe projecten een toegevoegde waarde kan zijn. We zullen in de toekomst die weg verder bewandelen.

Afgelopen december reisde de Cubaanse buitenlandminister Bruno Rodríguez Parrilla naar Brussel om er de Overeenkomst inzake politieke dialoog en samenwerking tussen Cuba en de Europese Unie te ondertekenen, en dat verheugt ons ten zeerste.

Hoe ziet u de economische toestand in de wereld, en in het bijzonder in de eurozone en België? – Welke zijn de grootste uitdagingen?

De internationale economische situatie beleeft een veranderingsproces, maar de eurozone blijft een stabiele markt. De Europese Unie heeft de laatste jaren verschillende hervormingen gepromoot en de Belgische regering past die toe en neemt maatregelen die aan de huidige situatie zijn aangepast, zoals de verhoging van de pensioenleeftijd van de werknemers.

De verschillende hervormingen die op Europees vlak zijn opgelegd aan de banken en de begrotingsdiscipline zijn noodzakelijke maatregelen. Zelfs in deze tegenvallende context is de Europese Unie (EU) in de wereld een voorbeeld van sociale en economische integratie. We kunnen zeggen dat de EU een succes is geweest voor de economische stabiliteit en voor de vrede in Europa en de wereld.

Ten aanzien van de huidige uitdagingen bekijkt de EU hoe ze beter kan werken op het gebied van defensie en daarbij de inspanningen van alle lidstaten kan samenbrengen.

Wat de huidige migratiecrisis aangaat, erkent België de internationale verbintenissen en spant het zich erg in om bij te dragen dat vluchtelingen zich in de maatschappij en op de arbeidsmarkt kunnen integreren, en dat is een ingewikkelde taak die een sociale en menselijke uitdaging vormt.

Opciones (8/2/2017)Vert: E. Carpentier